Smith iyi ve kötü öÄŸretmeni ÅŸu ÅŸekilde tanımlamaktadır; (5)

Ä°yi bir öÄŸretmen;

• Daima üzüntü ve gerginlikleri hisseder ve bu durumu en asgari düzeye indirger,

• ÖÄŸrencilerin ayrı ayrı bireyler olduklarını ve her birinin bireysel ilgiye ihtiyaçları olduÄŸunu bilir ve kendilerini iyi hissetmelerini saÄŸlar,

• Çalışma hayatına ve görev anlayışına kuvvetle inanır fakat bunu menfi bir baskı ile yapmaz,

• ÖÄŸrenciler ve ailelerini olumlu bir ÅŸekilde yönlendirir ve ortak çalışma gereÄŸini kabul eder,

• Sert davranmaktan kaçınır,

• EleÅŸtirmekten ziyade ödüllendirmeye önem verir,

• ÖÄŸrencilerin, isteklerini, yeteneklerini ve kiÅŸiliklerini bilir,

• Sonuçları, deÄŸiÅŸken ve ilginç olarak görür,

• GeniÅŸ kapsamlı müfredatı temel becerileri geliÅŸtirmek için en iyi yol olarak görür,

• ÖÄŸrenim deneyimleri için merak ve yaratıcılığı anahtar kavram olarak görür,

• Ä°çerik ve öÄŸrencilere uyum saÄŸlamak için öÄŸretim faaliyetlerini çeÅŸitlendirir.

Böyle bir öÄŸretmen tarafından yönetilen sınıf canlı, ilginç ve baÅŸarılı öÄŸrencilerle dolu olacaktır. Az bir stres ve küçük bir gerginlik olacaktır. Buna karşın birçok grup iÅŸ birliÄŸi ve tolerans olacaktır. ÖÄŸrenciler öÄŸrenmek için istekli olacak ve ona göre davranacaklardır. Ayrıca hepsi kendilerine güvenilen, kendi kendilerini disipline etmiÅŸ ve kendine güvenli öÄŸrenciler olacaklardır.

Kötü bir öÄŸretmen;

• Genellikle öÄŸrencileri korkutur ve sert bir yetiÅŸkin gibi davranır,

• Gerçek dışı amaçlar üzerine dayalı baskı ile stres oluÅŸturur,

• ÖÄŸrencileri ve ailelerini olumsuz yönden ele alır,

• Ödülden çok cezaya önem verir, sükûnetten ziyade stresi benimser ve çok az gülümser,

• Her zaman cezalandıracak ÅŸeyler bulur ve bir olayda bunu yapılandırır,

• Ä°stekleri dondurur, canlı ve meraklı öÄŸrencileri tehdit olarak görür,

• GeniÅŸ kapsamlı müfredatı sevmez eÄŸitimde temel becerileri dar ÅŸartlar içinde düÅŸünür,

• Sonuçları standart görür ve kısıtlayıcı bir zaman cetveli geliÅŸtirerek her ÅŸeyde bunu hâkim kılar,

• Kendi tariflerini geliÅŸtirir,

• DeÄŸiÅŸikliklere ÅŸüphe ile yaklaşır,

• Pasif öÄŸretimi tercih eder,

• ÇoÄŸu kez öÄŸrencileri taciz eder,ancak onlardan iyi bir davranış ve tolerans bekler.

Literatürde bu ve benzer tanımlara sıkça rastlamak mümkündür. Ancak önemli olan literatürdeki ideal öÄŸretmen tanımlarıyla gerçekte tanımlanan ideal öÄŸretmen tanımlarının tutarlılığıdır. Bu baÄŸlamda anlamlı olması amacıyla öÄŸretmen yetiÅŸtiren bir kurumun öÄŸrencileri örneklem olarak alınıp onlardan “ideal öÄŸretmen” konusunda bir kompozisyon yazmaları düÅŸünülmüÅŸ ve uygulamada bu düÅŸünceyi gerçekleÅŸtirmek amacıyla Gazi Üniversitesi Meslekî Yaygın EÄŸitim Fakültesi çocuk geliÅŸimi anabilim dalı ve aile ekonomisi beslenme anabilim dalı ile giyim ve çiçek örgü dokuma anasanat dalı üçüncü sınıf öÄŸrencilerinden “ideal öÄŸretmen” konulu bir kompozisyon yazmaları istenmiÅŸtir. Örnekleme giren öÄŸrenciler Tablo 1’de verilmiÅŸtir.

Tablo 1: Ä°ncelemenin Örneklemi

100 kiÅŸilik örneklem grubundan toplanan kompozisyon kâğıtları literatürde en çok kullanılan bir kontrol listesi (Self-Evaluation Checklist for teachers) esas alınarak deÄŸerlendirilmiÅŸtir. DeÄŸerlendirme yapılırken, her kompozisyon kağıdında belirtilen ilk üç özellik dikkate alınmıştır.

Bu özelliklerin gruplandırılması yapıldığında “ideal öÄŸretmen” kavramı üç boyutta toplanmıştır. Tablo 2 , ideal öÄŸretmenin öÄŸrencilere göre bireysel özelliklerini vermektedir.

Tablo 2:Ä°deal ÖÄŸretmenin Bireysel Özellikleri

ÖÄŸretmen adayı öÄŸrenciler, öÄŸretmenlerin fiziksel özelliklerini (ses,kıyafet vb.) ve entelektüel özelliklerini (yaratıcılık, orjinallik, anlayış vb.) ideal öÄŸretmenliÄŸin özelliÄŸi olarak pek düÅŸünmemektedirler.

DiÄŸer taraftan ideal bir öÄŸretmende; saygı, liderlik, dürüstlük ve insan tabiatını anlama gibi sosyal nitelikleri aradıkları görülmektedir.

Ä°deal bir öÄŸretmende aranan diÄŸer kiÅŸilik özellikleri ise; öÄŸretmeye karşı ilgi, duygusal denge, neÅŸe, kendine güven ve hoÅŸgörü ÅŸeklinde sıralanmaktadır.

Tablo 3:Ä°deal ÖÄŸretmenin Meslekî ve Akademik Yeterlikleri

Tablo 3’de görüldüÄŸü gibi öÄŸrenciler, meslekî ve akademik yeterliliklerinde ideal öÄŸretmeni, alanında uzman, öÄŸrencileriyle dostça ve iÅŸ birliÄŸi içinde çalışan, çocuÄŸun tabiatını ve ihtiyaçlarını anlayan, kültürlü, çalışmalarını bilimsel tavır içerisinde sürdüren, öÄŸrencilerin arasındaki bireysel ayrılıkları analiz eden ve çeÅŸitli metot ve teknikleri kullanan öÄŸretmen olarak tanımlamaktadırlar.

DiÄŸer taraftan, öÄŸrenci ve öÄŸretmenin öÄŸrenime katılmasında denge saÄŸlayan, dersi açıklama yeteneÄŸine sahip, öÄŸrencileriyle ilgilenen konuyu zenginleÅŸtirme yeteneÄŸine sahip öÄŸretmen ideal öÄŸretmendir.

Tablo 4:Ä°deal ÖÄŸretmenin Meslekî Atitüdler Ä°le Ä°lgili

Tutum ve Davranışları

ÖÄŸretmen adayı öÄŸrenciler, öÄŸretmenlerin meslekî atitüdler ile ilgili tutum ve davranışlarını (eÄŸitimde demokratik süreçleri isteyerek uygulama, rehberlik ve sorumluluk taşıma vb.) ideal bir öÄŸretmenin özelliÄŸi olarak düÅŸünmemektedirler.