|
Çok Boyutlu Zeka Kavramaları Işığında Zeka Testleri |
|
|
|
Sayfa 3 / 6
ZEKÂ NEDÄ°R?
Bugün dünyada zekânın evrensel bir tanımı yapılamamıştır. Çünkü o ÅŸuur gibi açık uçlu bir kelimedir. Sınırlarını çizmek çok zordur. Çünkü ruhî fonksiyonlarımızın bir tezahürü olan idrak, ÅŸuur ve zekâ, zihnî faaliyetlerin en üst seviyesinde yer alır. Åžahsiyet özelliklerimiz onların ortaya konuÅŸunu doÄŸrudan etkiler. Zekâ (IQ geliÅŸimi) sürekli iç ve dış çevrenin etkileÅŸimi altındadır. Ä°ç çevre (psikolojik ve biyolojik beden) ve sosyoekonomik çevre, çocuÄŸun zekâsının inkiÅŸafını, geliÅŸimini ve zekâsını kullanabilme düzeyini doÄŸrudan etkiler. ÇocuÄŸun özellikle algılama ile ilgili kabiliyetlerinin geliÅŸtirilmesi zekâ puanına olumlu etki yapar.
ZEKÂNIN EVRENSEL BÄ°R TARÄ°FÄ° VAR MI?
Pek çok araÅŸtırmacıya göre zekânın esas özünü, muhakeme gücü ve yeni problemleri çözmedeki esneklik oluÅŸturur. Önsezi de zekânın bir bileÅŸimi olarak ele alınır. Nörobiyolog H. Barlow’a göre zekâ, yeni bir düzenliliÄŸi veya kuralı keÅŸfetme veya bir tahmin yapma ile ilgili bir aktivedir. Zeki olmak, bir açıdan belli özelliklen olan davranışları ortaya koyabilme becerisidir. Zekâ hadisesi, hızlı hareket etme, çabuk çözüm bulma ve fikren hızlı ÅŸekilde tasnif edip, gerekli bilgiyi en kısa süre içinde ortaya çıkarabilme ile iliÅŸkilidir. Zihindeki elementlerin permutasyonu, imajlar, ibareler, hafıza, soyut kavramlar, sembolik düÅŸünme, sesler, matematikî iliÅŸkiler, zihinde lego oyunu ÅŸeklinde cereyan eden düÅŸüncenin taÅŸlarını oluÅŸturur. Zekilik, bu taÅŸları doÄŸru kullanmak, fikirlerin, imajların ve sembollerin yeni kombinasyonlarını oluÅŸturmada, daha ÅŸanslı ve hızlı olmayla iliÅŸkilidir. Bu açıdan zekâ aynı zamanda yeni iliÅŸki ve kombinasyonları çok fazla oluÅŸturabilmeyle baÄŸlantılıdır. Zaten Ä°ngilizce “intelligence” kavramı, arasından seçme ayıklama anlamına gelir. Zekâ testleri kiÅŸinin, öÄŸrenme hızı, problem çözme hızı, adapte olabilme hızını ölçmeye yönelik olarak tasarlanmıştır. Her bir iÅŸ ve meslek belirli bir zekâ Her seviyesine ihtiyaç duyar. Bu gereklidir ama o mesleÄŸi veya iÅŸi baÅŸarıyla yapmaya yeterli deÄŸildir. Problemleri çözebilme genelde bir zekâ göstergesi olarak kabul edilir, Ancak problemin tanımlanışı ve ortaya konuÅŸ tarzı, kiÅŸileri zeki veya aptal duruma düÅŸürebilmektedir. Mesela, sosyal vaka ÅŸeklinde sunulan problemler, soyut sayılar ve semboller halinde tanımlanmış aynı probleme nazaran çok daha kolay çözülebilmektedir.
|
EÄŸitim makaleleri 
