|
Süper Öğrencilerin Yetiştirilmesi |
|
|
|
Sayfa 2 / 3
ABD’NÄ°N DÜNYA SÜPERLERÄ°NÄ° YETÄ°ÅžTÄ°RME PROGRAMI
Dehâ potansiyeli taşıyan üstün kabiliyetli öÄŸrencilere uygun bir eÄŸitim programı hazırlamak eÄŸitim biliminin en karmaşık, üzerinde en çok araÅŸtırma yapılan ve en az açıklığa kavuÅŸmuÅŸ bir sahasıdır. Böyle bir programın baÅŸarısında en önemli faktör idareci ve organize edicilere düÅŸmektedir. ABD’de son 100 yıl içinde üç ayrı devrede konuya olan ilginin büyük bir artış kaydettiÄŸini gözlüyoruz. 1920’lerde Terman adlı araÅŸtırmacının yaptığı çalışmalar, 1950’lerde Rus-Amerikan uzay programlarının yarış içine girmesinin getirdiÄŸi süper beyinlere olan ihtiyaç ve 1970’li yıllarda Amerikan Kongresi’ne sunulan bir araÅŸtırma raporunun baÅŸlattığı yeni yapılanma hamlesi, bahsedilen 3 devreyi oluÅŸturur. Bu yazıda daha çok son devrede yapılanlar ele alınacaktır.
1971’de Amerikan kongresine sunulan Marland raporunda ABD’deki süper öÄŸrencilerin eÄŸitimi konusu bütün detayları ile ele alınmış ve âcil önlemler alınması gerektiÄŸi vurgulanmıştı. O yıllara kadar konu üzerinde yüzlerce çalışma yapılmış olmasına raÄŸmen devlet çapında oturmuÅŸ ve bütün fertleri kuÅŸatan sistematik bir program henüz yürürlüÄŸe girmemiÅŸti. Bunun yerine bazı eyaletlerde çoÄŸu vakıf ve özet kuruluÅŸlarca yürütülen çalışmalar mevcuttu.
Marland raporunun ilk etkisi 1975 yılında ABD hükümetinin süper öÄŸrencilerin eÄŸitiminin araÅŸtırılması için ayırdığı 2.5 milyon dolarlık harcama ve her sene her bir eyaletten seçilen ikiÅŸer süper öÄŸrenciye devlet baÅŸkanı tarafından madalya verilmesi geleneÄŸinin baÅŸlatılması ÅŸeklinde gerçekleÅŸti. 1979’da bütün eyaletlerde süperlerin yetiÅŸtirilmesi için ayrılan fonların toplamı senelik 125 milyon dolara yaklaÅŸtı. 1981’de konuyla ilgili iyileÅŸtirici bir kanun kongreden geçti. Devlet tarafından gerçekleÅŸtirilen yeni düzenlemelerin yanı sıra özel kuruluÅŸların çalışmaları ile yeni boyutlar kazandı.
ABD SÜPERLERÄ° NASIL YETÄ°ÅžTÄ°RÄ°YOR
Süper ve dahî öÄŸrencilerin yetiÅŸtirilmesi maksadıyla ABD’de bugüne kadar çok deÄŸiÅŸik metotlar uygulanmıştır. Bunlar üç ana grup altında incelenebilir: Kabiliyetlerin gruplandırılması, hızlandırılmış eÄŸitim ve zenginleÅŸtirme.
İ) Kabiliyetlerin Gruplandırılması
Bu program türünde, kabiliyetli öÄŸrenciler belli testler uygulanmak suretiyle sınıflandırılır ve belli gruplar oluÅŸturulur. Bu uygulama bazen özel sınıf ve özel okullar ÅŸeklinde karşımıza çıkar. Bazen ek dersler, yaz okulları veya özel kurs uygulamaları ÅŸeklinde tezahür eder.
Esnek gruplar kurmanın birtakım avantajları vardır. 1971’de ABD’de yapılan bir araÅŸtırma süper öÄŸrencilerin diÄŸer arkadaÅŸlarından belli saatlerde ayrılıp, fakat tamamıyla tecrit edilmediklerinde daha çok memnun olduklarını ortaya koymuÅŸtur.
Dahî ve süper öÄŸrencilerin tamamen tecrit edildikleri özel okul uygulamasının belli avantajları olduÄŸu gibi, birtakım dezavantajları da vardır. Yüksek seviyede dehâ potansiyeli taşıyanlar için bu uygulama bir problem çıkarmazken, orta seviyede dehâ potansiyeli olanlar veya dehâya yakın süper öÄŸrencilerin yarışta zorlandıkları ve birtakım problemlerin zuhur ettiÄŸi görülmüÅŸtür. Özellikle bu uygulamalarda bir sınıftaki öÄŸrenci sayısı 5-8 arası olduÄŸunda öÄŸrencilere yeterince ilginin saÄŸlandığı gözlenirken sayı arttıkça ihtiyaçların yeterince karşılanmasında pürüzler ortaya çıkmaktadır.
Yeni yapılan bazı araÅŸtırmalarda süper öÄŸrencilerin ayrılıp belli yerlerde toplanmasının onların baÅŸarılı olmaları için yeterli olmadığı, ancak birtakım özel programların uygun kullanımı halinde istenilen sonuçlara ulaşıldığı görülmüÅŸtür.
Süperler için bir program hazırlarken elinizdeki imkânlar, okul idaresinin bakış açısı, öÄŸretmen yeterliliÄŸi, öÄŸrenci kalitesi ve bunun gibi birçok faktörü gözönüne almak önemlidir. Elinizdeki sınırlı imkânlara göre normal eÄŸitimden ideal eÄŸitime uzanan bir yelpaze içinde yer alan deÄŸiÅŸik alternatiflerden birini seçmek gerekmektedir. Bu alternatifler aÅŸağıda sırayla incelenmiÅŸtir:
a) Normal sınıf uygulaması: Ä°mkânsızlıklar sebebiyle dahî öÄŸrencilerin normal sınıflara yerleÅŸtirilmesi, onların kabiliyetlerini köre itmektedir.
b) Belli ders saatlerinde öÄŸrencilerin alınıp özel program uygulandığı normal sınıf uygulaması: Bu program kabiliyetli öÄŸrencilerin belli ölçüde nefes aldığı ve ihtiyaçlarını giderme gibi bazı avantajlar taşısa da zamanın çoÄŸunda diÄŸer arkadaÅŸ ve okul çevresi içinde bulunmanın getirdiÄŸi birtakım dezavantajlar karşımıza çıkmaktadır. Özel derslere giren hocalar, diÄŸer ders hocaları ile belli açılardan uyum saÄŸlayamamakta, süper öÄŸrencilere ayrılan özel program saatleri yeterli gelmemekte, öÄŸrenciler girmedikleri saatlerde öÄŸretilen ÅŸeylerden sorumlu tutulmakta ve daha baÅŸka birtakım problemlerle karşılaşılmaktadır.
c) Ders içinde öÄŸrencilerin tek tek, veya gruplar halinde ele alındığı normal sınıf uygulaması: Bu uygulamada kabiliyetli öÄŸrencilerle ferdî olarak veya gruplar halinde ilgilenilir. Bu öÄŸrenciler öÄŸretmenleri nezaretinde sınıftan bağımsız kendi hızlarında ilerlerler. Bu uygulamanın altından kalkabilecek kabiliyetli öÄŸretmenlerin bulunması zor olduÄŸu gibi aynı sınıf içinde farklı hızlarda ilerlemenin ders düzeni açısından getirdiÄŸi birtakım problemler olabilmekledir.
d) Özel süperler sınıfı: Bütün derslerin tamamen farklı bir hızda iÅŸlendiÄŸi özel sınıfların, öÄŸrencilerin ihtiyaçlarının karşılanması açısından en verimli yol olduÄŸu gözlenmiÅŸtir.
e) Özel süperler okulu: Tamamiyle özelleÅŸmiÅŸ bir eÄŸitimin verildiÄŸi bu tür uygulamada, istenilen vasıflarda öÄŸretmen ve öÄŸrenciler bulunabilmesi problem olabildiÄŸi gibi, öÄŸrencilerin kabiliyetlerinin yönlendirilmesinde bazı pürüzler çıkabilmektedir. En ideal uygulama biçimi, süperler okulu gibi görünse de pratikte uygulanması en zor olanıdır.
Bu uygulamalardan hangisi yapılırsa yapılsın dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır:
1. Her ne kadar öÄŸrenciler zorlu imtihanlar sonunda seçilip bir araya getirilse de, bu öÄŸrencilerin herbirinin kendine göre birtakım farklılıkları olabileceÄŸi gözardı edilmemelidir.
2. ÖÄŸrencileri toplumdan ve arkadaÅŸlarından tamamiyle tecrit etmenin birtakım mahzurları olabilmektedir.
3. Özel eÄŸitilmiÅŸ ve çalışkan öÄŸretmenler bulunmazsa istenilen sonuca ulaşılması çok zorlaÅŸacaktır.
4. ÖÄŸrencilerin yetiÅŸtirilmesinde sadece zihnî kabiliyetleri düÅŸünülmemeli, onların psikolojik, sosyolojik ve diÄŸer yönleri de ele alınmalı ve deÄŸerlendirilmelidir.
5. ÖÄŸretmenler ile aileler arasında sıkı bir iletiÅŸim saÄŸlanmalıdır.
6. Yeni geliÅŸmeler, araÅŸtırmalar ve programlar özenle takip edilmeli ve esnek olunmalıdır.
İİ) Hızlandırma Metotları
Bunlar çocuÄŸun erken yaÅŸta okula baÅŸlaması, sınıf atlama gibi deÄŸiÅŸik tarzlarda karşımıza çıkabilmektedir. Hızlandırmaya dönük uygulamaların avantajları aÅŸağıda sıralanmıştır:
1. Dehâ potansiyeli olan çocuklar daha olgun bir zihnî yapıya sahip olduklarından kendilerinden yaÅŸça büyük olanlarla yarışmak onlara pozitif motivasyon vermektedir.
2. Hızlandırma metotları sayesinde öÄŸrenciler küçük yaÅŸta iÅŸ hayatına girebilmekte ve oldukça verimli eserler ortaya koyabilmektedir.
3. ÖÄŸrenciler, normal sınıflarda duyacakları sıkıntı ve tatminsizliÄŸi duymamaktadırlar.
4. Sosyal ve hissî adaptasyonun beklenilenin üstünde olduÄŸu gözlenmiÅŸtir.
1994 yılında bütün dünya televizyonlarının yayınladığı bir olay konumuza ışık tutmaktadır. ABD’de 8 yaşında bir öÄŸrenci ilkokul, ortaokul ve liseyi birer senede bitirerek üniversiteye baÅŸlamıştır. Hızlandırmanın bu kadarı belki nadir olarak rastlanılan bir durumdur. Ancak ABD kanunlarının böyle bir olaya açık olması ilginçtir. Aynı sene içinde Ä°ngiltere’de 4 yaşında bir dahî öÄŸrenci için de benzeri bir uygulama dünya televizyonlarından yayınlandı. Her iki ülkenin de okulculukta özelleÅŸmeye açık yapılan ve kanunların esnekliÄŸi hızlandırma yönteminin uygulanması için uygun bir zemin teÅŸkil etmektedir. Ancak ülkemiz için böyle bir esneklik ÅŸimdilik mevcut deÄŸildir.
Ä°Ä°Ä°) ZenginleÅŸtirme Yöntemi
Normal okul ortamında dehâ potansiyeli tesbit edilen öÄŸrencilere ödev, kaynak, fazladan alıştırma, özel araÅŸtırma, seminer gibi eÄŸitim ve öÄŸretimi zenginleÅŸtirici uygulamaların yapıldığı bu sistemde birkaç noktaya dikkat edilmelidir.
1. ÖÄŸrencilerden dehâ potansiyelli ve süper olanlar önceden tesbit edilebilmeli.
2. Bu öÄŸrencilere her ders için ekstra çalışmalar, doküman, kaynak, ödev vs. önceden hazırlanarak onların ilgisi tatmin edilmeli.
3. Bu çalışmalara katılan öÄŸrencileri kontrol eden bir yetkili görevlendirilmelidir.
|
EÄŸitim makaleleri 
