header image
Matematik Haberleri ArÅŸivi arrow Matematik haberleri arrow On boyutlu evren ve tevazu Radikal 2002
On boyutlu evren ve tevazu Radikal 2002 Yazdır E-Posta

Hemen her gün aynı ÅŸeyleri okumaktan sıkılmıyor musunuz? Ecevit ayrılacak mı, MHP'nin Avrupa'ya direnci kırılacak mı, enflasyon düÅŸecek, borsa yükselecek mi, AB bize görüÅŸmeye baÅŸlama tarihi verecek mi, futbolda tarihe altın harflerle geçtik, futbolcularımızın en gizli duyguları...
Kendimize kurduÄŸumuz yapay bir evren var, içinde debelenip duruyoruz.
Oysa kafamızı kaldırıp gökyüzüne baksak, bambaÅŸka bir evren var orada. 

....Hawking'e göre bütün bunlara beÅŸinci bir boyut eklenebilir. Bu beÅŸinci boyut neye yarar acaba?
Ä°nsanları yönetenlerden kaç tanesi bu konuda kafa yormuÅŸtur dersiniz? Bu konuda kafa yormuÅŸ olsalardı, olaylara ve insanlara bakışlarında daha filozofça davranmazlar mıydı?


TÜBÄ°TAK'ın popüler bilim kitapları dizisinden yeni bir kitap duruyor önümde: 'SonsuzluÄŸuun Kıyıları'. Astrofizikçi Adrian Berry'nin derlenmiÅŸ yazıları yayımlanmış.


Berry, evrenin yaratıldığı 'büyük patlamadan' önce de zamanın var olduÄŸu kanısında. Çünkü bizim evrenimizin dışında, 'çoÄŸulevrenler' vardır diyor. Sabun köpüÄŸü kabarcıkları gibi birbirine bitiÅŸik sonsuz sayıda evrenden söz ediliyor.
Büyük patlama sırasındaki sıcaklık, patlayan bir hidrojen bombasının merkezindeki sıcaklıktan trilyon kere daha fazlaydı.

"Büyük Patlama'dan birkaç salise sonra bugün bildiÄŸimiz dört boyut (uzunluk, geniÅŸlik, yükseklik ve zaman) yerine on boyut olduÄŸu öne sürülmektedir. DiÄŸer altı boyut hâlâ mevcuttur. Ama fizikçi Gary Taubes'e göre, 'Asla açmamış gül goncaları gibi büzülü halde kalmışlardır, ölçülemeyecek kadar küçük ÅŸeylerin geometrisinde kilitlenmiÅŸlerdir."
Fizikçiler 'ölçülemeyecek kadar küçük' dediklerinde hiç de ÅŸaka etmiyorlar. Yeni geliÅŸen 'atomaltı' alandan söz ediyorlar.

Bu bilim adamlarının ilgi alanı atomların yapısı bile deÄŸil, onlar 'süpersicimlerle' yani bir atom bir gezegenin yanında ne kadar kalıyorsa, bir atomun yanında o kadar kalan cisimlerle uÄŸraşıyorlar."

TÜBÄ°TAK'ın diÄŸer bir yayını, Celal Åžengör'ün yazdığı 'Hasan Âli Yücel ve Türk Aydınlanması' adlı kitap. Okuyunca görüyorsunuz ki, Yücel ciddi bilimsel konularla yakından ilgilenmiÅŸ ve kafa yormuÅŸ.

Çok okumuÅŸ ve düÅŸünmüÅŸ, 'Red Kit' okumakla övünen siyasetçilerimizden farklı bir yeri var.
Belli ki evrenin boyutları bizim algılayabildiÄŸimizden çok fazla. Üç müdür, dört müdür, beÅŸ midir, on mudur, tartışılıyor. Fizikten anlamayan insanlar olarak bu tartışmaya katılmamız olanaksız. Ama bu kıssadan ÅŸöyle bir hisse çıkmaz mı: Henüz boyutlarını bile tam olarak algılayamadığımız bir evrende, düÅŸüncelerimizin ve inançlarımızın iÄŸvasına kapılarak dünyayı birbirimize dar etmek ne kadar doÄŸrudur acaba?

Åžu ana kadar bilgilerimiz bizi hoÅŸgörülü yapamadı. Bari cahilliÄŸimizden yararlanarak hoÅŸgörülü olmayı denesek nasıl olur?

04.07.2002

Kaynak: Radikal  

<Önceki   Sonraki>
MATEMATİKÇİ PULU
HÄ°PERBOLÄ°K UZAY
FOTO MATEMATÄ°K
C.Sequin Galeri
MATEMATİK AFİŞİ
G.W.Hart galeri
KARÄ°KATÃœR
M.C.Escher galeri
MATEMATÄ°K KÄ°TABI
MATEMATÄ°K FÄ°LMÄ°