Dün tüm Türkiye'de ilk kez derse girenler arasında otistik çocuklar da vardı. Tohum Otizm Vakfı'nın açtığı Otistik Çocuk EÄŸitim Okulu'nda hayat baÅŸladı 

Ä°STANBUL - ÇoÄŸumuz otizmi 'YaÄŸmur Adam' filminden biliyoruz. Dustin Hoffman'ın oynadığı Raymond; çok zeki, akıldan matematik iÅŸlemleri yapabilen, telefon rehberini ezberleyebilen bir otistikti. Ancak gerçekte her otistik farklı takıntı ve davranışlara sahip. Hastalığın ne olduÄŸunu anlatmayı ve daha fazla otistiÄŸi tedavi etmeyi amaçlayan Tohum Türkiye Otizm Erken Tanı ve EÄŸitim Vakfı, 18 Eylül'de Türkiye'nin ilk Özel Otistik Çocuk EÄŸitim Okulu'nu açtı. Vakıf kurucusu ve baÅŸkanı Mine Narin'le okulu ve otizmi konuÅŸtuk.

Özel Otistik Çocuk EÄŸitim Okulu projesi nasıl ortaya çıktı?
2003'te kurulan vakfımızın amaçlarından biri de buydu. Vakıftan önce otistik çocuk annesi olan baÅŸkan yardımcım Aylin Sezgin'le yurtdışında otistik okullarını gezip hangisinin Türkiye'ye uygun olacağını araÅŸtırdık. Princeton Child Development Institute'da (PCDI) karar kıldık. Bu okulun Avustralya, Ä°ngiltere, Ä°spanya, Norveç gibi ülkelerde uluslararası tecrübeleri var.

Özel eÄŸitime ihtiyacı olanlar kaynaÅŸtırma eÄŸitimine nasıl alınıyor?
Bu çocuklar tüm dünyada iki ÅŸekilde eÄŸitiliyor. Biri, özbakım becerilerini geliÅŸtirmek. Tuvalet problemi olan, bağımsız giyinip soyunamayan, tam konuÅŸamayan, sosyal iliÅŸki kuramayan çocuklar, kendisi gibi arkadaÅŸlarının olduÄŸu okullara gidiyor. O okullar, daha sonra normal okullara gidebilmelerini saÄŸlamayı amaçlıyor.

Bu çocukların normal okula gitmesine kaynaÅŸtırma eÄŸitimi deniliyor. Otistik çocuklar ÅŸu anda Bağımsız Otistik Çocuk EÄŸitim Merkezi (OÇEM) adlı, sadece otistiklerin olduÄŸu okullara gidebiliyor. Bir de, ilkokullarda birkaç küçük sınıfta üç-dört otistik çocuÄŸun eÄŸitildiÄŸi 'Bağımlı OÇEM' var. Bunlara alt özel eÄŸitim sınıfları deniliyor. Türkiye'de 60 civarı OÇEM var, fakat eÄŸitimin içeriÄŸi ve yaygınlığı yetersiz. Ülkedeki 0-14 yaÅŸ yaklaşık 80 bin otistik çocuÄŸun 650'si okulda.

Eğitim programınız nasıl olacak?
10 öÄŸrencimiz var, üç-dört yılda 50 çocuk planlıyoruz. 50 de eÄŸitmen olacak, çünkü her öÄŸrenciye bir eÄŸitmen vermek zorundayız. Dolayısıyla bir amacımız da stajyer yetiÅŸtirmek. Mesela ebeveyn çocuklarıyla gelip 15 gün eÄŸitim alacak, çocuÄŸun programı hazırlanacak. Üç ay sonra çocuk geri gelecek. Yurtdışındaki okulların uyguladığı 'out reach' programını uygulayacağız.
Programı bitiren 21 yaşındaki gençlere iÅŸ imkânı sunulacağı anlatılıyor.

Okula eÄŸitim görmemiÅŸ 15 yaÅŸ altı çocukları alabileceÄŸiz. Onlar büyüdükçe sınıf açarak gideceÄŸiz. O zaman iÅŸ imkânı da yaratmayı düÅŸünüyoruz. Vakfı kurarken, çocuklara ileride iÅŸ bulmak gibi geniÅŸ ÅŸeyler planlamıştık. Ama iÅŸin içine girince görüyorsunuz ki bunların hepsi baÅŸlı başına bir vakıf gerektiriyor.

Biz erken tanı açmak istedik. Bu sayede çocukların yüzde 50'si kurtarılabiliyor. 0-5 yaÅŸ haftada 40 saat eÄŸitim alırsa çok büyük ilerleme kaydediliyor. Bazılarının ergenlikte arkadaÅŸlarından hiçbir farkı kalmıyor, bazılarında hiç ilerleme olmuyor. Vakfın adı o yüzden Tohum, biz tohum atıyoruz ve sadece bazıları yeÅŸeriyor, neye baÄŸlı olduÄŸunu da kimse bilmiyor.

Burs imkânı var mı?
Çok zor ama yüzde 50 burs için uÄŸraÅŸacağız. Kursta da 40 öÄŸrencimiz burslu. Ne kadar destek bulursak, o kadar çok çocuÄŸa yayabiliriz. Gönüllülere ihtiyacımız var. Ancak Türk halkında 'Gönüllü olurum ama çocuklarla çalışmak istiyorum' yaklaşımı var. Bu olamaz, bu iÅŸ için özel eÄŸitimcileri bile tekrar eÄŸitiyoruz. Bu çocuklar ergenlikte çok yalnız kalıyor, en çok ihtiyaç duyduÄŸumuz onlarla basket oynayacak, parka gidecek, sohbet edecek gönüllü arkadaÅŸlar.

Otizmin belirtileri
# EÅŸyaları dizme eÄŸilimi çok tipiktir. Yapbozun parçalarını yerleÅŸtirmek yerine yan yana dizmek onun için daha eÄŸlenceli olabilir.
# İnsanlar yerine obje ve cansız varlıkları tercih eder.
# Oyuncakların dönen parçalarına, kapılara, hızlı dönen nesnelere aşırı baÄŸlanır.
# Bir konu veya bir nesneye odaklanıp başka bir şeyle ilgilenmeme huyu vardır.
# Anlamsız sözcükleri üst üste tekrarlar, 'sen' ve 'ben'i sık sık karıştırır.
# Göz teması zayıftır.
# Sanki işitmiyor gibi davranır.
# KonuÅŸmada geliÅŸememe, gecikme veya zorlanma görülür.
# Yaşıtlarıyla uygun iliÅŸki kuramaz, birlikte oynamaz, çoÄŸunlukla tek başına olduÄŸu etkinlikleri tercih eder.

19.09.2006

Kaynak: Radikal