mm arrow EÄŸitim makaleleri arrow 6 ülkede Öğretmenlerde mesleki geliÅŸim
6 ülkede Öğretmenlerde mesleki geliÅŸim Yazdır E-Posta

EÄŸitim sisteminin en temel taÅŸlarından biridir öÄŸretmen. Ä°ster öÄŸretmen merkezli, ister öÄŸrenci merkezli öÄŸrenme olsun, her durumda aktif kiÅŸidir öÄŸretmen. Toplumlara yön verirler, geçmiÅŸle gelecek arasında baÄŸ kurarlar. Bu nedenle onun yetiÅŸtirilmesi ve belli bir kaliteye ulaÅŸtırılması devletler için büyük önem arz eder. OluÅŸturdukları yetiÅŸtirme ve mesleki geliÅŸtirme politikalarıyla, geleceÄŸi emanet edecekleri öÄŸrencileri yetiÅŸtirecek öÄŸretmenlerin bilgi toplumunun ihtiyaçlarına cevap verecek bir vizyona ulaÅŸması için çaba sarf ederler.

Bu temel yaklaşımdan hareketle Türk EÄŸitim Sisteminde öÄŸretmenin yerini ve mesleÄŸini icra ederken yetiÅŸtirilme düzeyini irdelemek istedim. Öncelikle saÄŸlam sonuçlara ulaÅŸabilmek için teknolojisi ve geliÅŸmiÅŸlik düzeyi yüksek olan çeÅŸitli ülkelerde ki öÄŸretmen yetiÅŸtirme politikalarıyla kıyaslama yapmak istiyorum.

 

{tab=ABD} 

ABD’de öÄŸretmeni yetiÅŸtirme ve istihdam etme bakımından eyaletlere göre farklılıklar gözlenmektedir. ÖÄŸretmen yetiÅŸtirmede ortak standartlar bulunmasına raÄŸmen istihdamda standartların eyaletlere göre deÄŸiÅŸtiÄŸi görülür. Hemen hemen bütün eyaletler öÄŸretmen yapacakları adaylardan okuma -yazma, öÄŸretme ve çalışacağı alanda mesleki yeterlilik  sınavlarını baÅŸarmayı ÅŸart koÅŸar. Bazı eyaletler, adaylardan dört yıllık fakülte eÄŸitimi üzerine master öÄŸrenimi de görmelerini ister.

Eyaletler, öÄŸretmenin geliÅŸimini sürekli izleyebilmek için sertifikalarını yenilemede devamlı eÄŸitim yoluyla master eÄŸitimi yapmalarını zorunlu hale getirir. Denetlemesi yılda bir kez yapılan öÄŸretmen, yeterliliÄŸi halinde her yıl bir kademe yükselir ve aldığı ücret artar.


Her eyalet, öÄŸretmenlerin öÄŸretmenlik izinlerini yenilemek için gerekli standartları kendisi belirler. Hizmet içi eÄŸitim bir öÄŸretmenin öÄŸretmenlik izninin yenilenmesinde ön ÅŸart olabilmektedir. Bunun için öÄŸretmenler, iki aylık yaz tatillerinde çoÄŸunlukla üniversitelerin açtıkları eÄŸitim programlarına veya seminerlere katılarak mesleki geliÅŸimlerini saÄŸlarlar.


{tab=Almanya}

Almanya’da üniversitelerde eÄŸitim alanında program uygulayan fakültelerden mezun olan öÄŸretmen adayları ÖÄŸretmen Sınav Kurumu tarafından yapılan I. Devlet sınavından baÅŸarılı olmaları halinde stajyer öÄŸretmen unvanını kazanırlar. Bundan sonra iki yıl süreyle staj yapacakları okulları kendileri bulurlar. Bu süreçte fakültede aldıkları notlar etkileyici olur.
Stajyer öÄŸretmenler, stajyerlik eÄŸitimini tamamladıktan sonra II. Devlet sınavına girerler ve baÅŸarmaları halinde öÄŸretmenlik yapmaya hak kazanırlar. Bu niteliÄŸi kazanan öÄŸretmenler görev yapacakları okulu kendileri bulurlar. Devlet, herkese öÄŸretmenlik verme yükümlülüÄŸünde deÄŸildir. Üç yıl içerisinde okul bulamayanlar sınavı yenilemek zorundadır.
ÖÄŸretmenlik hakkı elde edenler, okul yönetimi ve eyaletlerin eÄŸitim müdürleri ile yaptıkları görüÅŸmeler sonucunda uygun bulunmaları halinde atanırlar. Bu süreçte takdir hakkı ve yetki tamamen yönetimlerdedir.

ÖÄŸretmenler, mesleki geliÅŸimlerini hizmet içi eÄŸitimler yoluyla saÄŸlarlar Bu süreçte elde edilen kazanımların kademe ve ücret artışına etkisi yoktur. Meslekte süreklilik vardır. Stajyerlik sürecinde yapılan sıkı takip ve bilgilendirme çalışmaları öÄŸretmenlik sürecinde belirgin olarak
azalmaktadır. Okul müdürü, önceden bilgilendirmek kaydıyla öÄŸretmeni denetleyebilir.

{tab=Fransa}

Fransa’da anaokulu ve ilkokul düzeyinde öÄŸretmen alımlarını bölge eÄŸitim müdürlükleri bölgesel sınavla, ortaöÄŸretim kurumları düzeyinde öÄŸretmen alımlarını ise merkezi yönetim yine yaptığı bir genel sınavla belirlemektedir. Yerel ve merkezi sınavlara katılabilmek için yüksek okul mezunu olma ÅŸartı vardır.

Ülkede kiÅŸisel ve mesleki geliÅŸmeye katkı saÄŸlayacak hizmet içi programlar düzenlenir. Bu programlara katılım öncelikle isteÄŸe baÄŸlıdır. Yerel ve ulusal düzeyde katılımı zorunlu kurslar da vardır.

Fransa’da öÄŸretmenler, yüksek lisans yaparak, agregasyon sınavını geçerek, hizmet içi eÄŸitim kurslarına devam ederek mesleklerinde yükselme imkanı bulabilmektedirler.

{tab=Ä°ngiltere}

Ä°ngiltere’de öÄŸretmen olabilmek için “Nitelikli ÖÄŸretmen Statüsü” kazanmak gerekmektedir. Bunun içinde EÄŸitim Bakanlığı tarafından Temel ÖÄŸretmen EÄŸitimi kursunu bitirmiÅŸ olmak gerekliliÄŸi vardır.

Okul yönetimleri ihtiyaç duydukları öÄŸretmenler için ulusal düzeyde yayınlanan eÄŸitim dergisine ilan verirler. Ä°lgili dergiden hareketle öÄŸretmenler baÅŸvuruda bulunurlar. BaÅŸvurusu kabul edilenler mülakata çağırılır, mülakat sonrası baÅŸarılı olanlarla sözleÅŸme imzalanır. Kendisi ile sözleÅŸme imzalanan öÄŸretmen, mesleki geliÅŸimi için gerekli olan hizmet içi kurslara katılmayı da taahhüt eder. Daha sonraki yıllarda bu eÄŸitim kurslarına katılmak, öÄŸretmenin performans deÄŸerlendirmesine, kademe ilerlemelerine olumlu katkılar saÄŸlamaktadır.

Bu ülkede veliler, oluÅŸturdukları okul aile birlikleri ile okul müdürü ve öÄŸretmenlerin deÄŸiÅŸtirilmesinde etkili rol oynarlar.


{tab=Japonya}

Japonya’da öÄŸretmen olabilmek için yüksek okul mezunu olmak ön ÅŸarttır. Daha sonra yerel ve bölgesel olarak yetkilendirilen kurumların açtıkları sınavda baÅŸarılı olmak gerekir.

ÖÄŸretmenler, belediye, mahalle, köy eÄŸitim komitesinin kendisi için gerekli gördüÄŸü hizmet içi eÄŸitim programlarını ret edemez. Kanunlarında öÄŸretmenlerin kendilerini sürekli yetiÅŸtirmek ve geliÅŸtirmek gibi bir yükümlülükleri olduÄŸu görülür. Ayrıca resmi olarak yapılan denetlemeler sonucunda iyi not alan öÄŸretmenlerin maaÅŸlarında artış olabilir.

GörüldüÄŸü gibi ekonomik ve bilimsel geliÅŸmiÅŸlik düzeyi yüksek olan ülkelerde öÄŸretmene çeÅŸitli yöntemlerle ve desteklerle kendini geliÅŸtirme yükümlülüÄŸü verilmektedir. Öyle ki öÄŸretmen gerek statü kazanmak, gerek sözleÅŸmesini yenilemek, gerekse de ekonomik anlamda katkı saÄŸlamak için hizmet içi yoluyla veya lisans üstü eÄŸitim biçiminde geliÅŸimini sürekli olarak desteklemek zorunda bırakılmaktadır.

{tab=Türkiye}

Türkiye’de ise öÄŸretmenleri, mesleki geliÅŸimleri açısından zorunlu kılacak herhangi bir yükümlülük bulunmamaktadır. Türkiye’de öÄŸretmenlik, Devlet Memurları Kanunu’nda belirtilen yaptırımlar hariç 65 yaşına kadar güvence altına alınmış bir meslektir. Mesleki geliÅŸimde de gönüllülük ilkesine baÄŸlıdır. Bu tür etkinliklere katılmak statü ve ekonomik katkı saÄŸlamaz. Sadece son dönemde kariyer basamakları sınavını kazanan öÄŸretmenlere
maaÅŸlarında belli bir ücret katkısı saÄŸlanmıştır. Bunun yanında ise yıllar yılı önemsediÄŸi ve teÅŸvik ettiÄŸi yüksek lisans ve doktora eÄŸitimi sonrasında bu tür öÄŸretmenlere ödediÄŸi %25’lik ücret farklılığını ortadan kaldırmıştır.

Sonuç olarak Türk eÄŸitim sisteminde öÄŸretmenin mesleki geliÅŸimi önemli bir sorundur. ÇaÄŸdaÅŸ uygarlık yolundaki mücadelede ayakta kalabilmek için yeni ve etkili öÄŸretmen yetiÅŸtirme ve öÄŸretmenin mesleki geliÅŸimini saÄŸlayacak politikalar oluÅŸturmak mecburiyetindedir ülkemiz.

[/tabs}

Muhsin ÇAVUÅžOÄžLU

KAYNAK: Ülkelerin ÖÄŸretmen YetiÅŸtirme Sistemleri(MEB. ÖÄŸretmen YetiÅŸtirme
ve EÄŸitimi Genel MüdürlüÄŸü)

Tarih : 18.12.2007

 

<Önceki   Sonraki>
MATEMATİKÇİ PULU
HÄ°PERBOLÄ°K UZAY
FOTO MATEMATÄ°K
C.Sequin Galeri
MATEMATİK AFİŞİ
G.W.Hart galeri
KARÄ°KATÃœR
M.C.Escher galeri
MATEMATÄ°K KÄ°TABI
MATEMATÄ°K FÄ°LMÄ°