Okulları teknoloji ile donatma telaşı, okulların niçin teknoloji ile donatıldığı sorusunu bertaraf etmiÅŸ durumdadır.

Ä°ngiltere'den Türkiye'ye, Amerika'dan Meksika'ya dünyada hem geliÅŸmiÅŸ ülkeler hem de geliÅŸmekte olan ülkeler, milli gelirleri ne olursa olsun, okulların tamamını teknolojiyle donatmayı kendilerine mühim bir vazife olarak addetmekte ve bu amaçla oldukça hacimli harcamalar yapmaktadırlar. Okulları teknoloji ile donatma telaşı, okulların niçin teknoloji ile donatıldığı sorusunu bertaraf etmiÅŸ durumdadır. Bu araçsal düÅŸünme biçimi, ÅŸu anda eÄŸitimcilere tek bir "doÄŸru" hedef gösterir: Her yeni teknolojiyi kutsamak ve onun okullara nasıl verimli bir ÅŸekilde aktarılacağını düÅŸünmek.

Teknoloji ve ilerleme eÅŸitlendiÄŸi için, teknolojiyi kutsamayan eÄŸimciler "gerici" olarak nitelenir. Amerikalı eÄŸitimci Chet A. Bowers, Amerika'daki üniversitelerde eÄŸitim gören ve geliÅŸmekte olan ülkelerindeki üniversitelere öÄŸretim üyesi olarak dönen eÄŸitimcilerin hazin durumuna dikkat çeker. Bowers'e göre, bu eÄŸitimcilerin çoÄŸu, ilerleme ve moderniteyi teknoloji ile eÅŸitlemeyi öÄŸrenirler. DiÄŸer Batılı ülkelerde eÄŸitim görenler veya onlarla muhtelif ÅŸekillerde temas halinde olan eÄŸitimciler için de durum farklı deÄŸildir. Ä°lerleme ve teknoloji eÅŸitlenince, eÄŸitim sorunlarının, teknoloji yoluyla hızlı bir ÅŸekilde aşılacağı düÅŸünülür. Ä°lerleme veya daha somut olarak geliÅŸmekte olan ile geliÅŸmiÅŸ ülkeler arasındaki eÄŸitimsel fark, basitçe, donanım ve yazılım eksikliÄŸine indirgenir.

Dolayısıyla, onlarca yıl görev yapmış ve tek bir öÄŸrencisinin dahi yabancı dili iyi öÄŸrenemediÄŸini belirten sayısız öÄŸretmenin olduÄŸu Türkiye gibi bir ülkede, yabancı dil öÄŸretmeni bile olmayan okullara birkaç CD-ROM dağıtarak, yabancı dil öÄŸretilebileceÄŸi fikri ortaya atılabiliyor. Dahası, bu fikir, eÄŸitim konusunda yetkili kesimlerce ciddiye alınabilmektedir!

Uluslararası kuruluÅŸların kimi projeleri de, ilerleme ile teknolojiyi eÅŸit görmeye devam etmektedir. Böylece, geliÅŸmekte olan ülkeler, temel eÄŸitim sorunlarını çözmek için, zaten kısıtlı olan bütçelerini teknolojiye yatırmaya teÅŸvik edilir. Bazı bölgelerinde elektriÄŸi dahi olmayan bu ülkelerde, yeterli sayıda okul ve öÄŸretmen olmadığı için eÄŸitim eriÅŸimi olmayan çocuklara birer bilgisayar satın alınarak eÄŸitim verilebileceÄŸini önermek bunun bir örneÄŸi.

Oysa geliÅŸmiÅŸ ülkelerde bile teknoloji, eÄŸitim eriÅŸimindeki eÅŸitsizlik veya eÄŸitimde baÅŸarısızlık gibi temel sorunların çözümüne pek anlamlı bir katkı yapamamıştır. GeliÅŸmekte olan ülkelerdeki çok daha temel eÄŸitim sorunları düÅŸünüldüÄŸünde görülecektir ki, özellikle de bu ülkeler için teknolojinin sunduÄŸu imkânlar bir hayli sınırlıdır.

Teknoloji odaklı yaklaşımlarla okullardaki sorunların hızlıca çözülebileceÄŸini düÅŸünme, okullardaki temel sorunların ötelenmesi veya ihmal edilmesini neticelendirir. Bu ihmal, özellikle de geliÅŸmekte olan ülkeler için söz konusudur. Bir baÅŸka deyiÅŸle, teknolojiye yapılan olaÄŸanüstü harcamaların, geliÅŸmiÅŸ ve geliÅŸmekte olan ülkelerdeki anlamları arasında kategorik bir fark vardır. Nihayetinde geliÅŸmiÅŸ ülkelerin çoÄŸu, altyapı sorunlarını önemli ölçüde hallettikleri için teknolojiye fazladan yatırım yapma "lüks"üne sahiptirler.

GeliÅŸmiÅŸ ülkelerde de kısmen görebileceÄŸimiz kimi sorunlar, özellikle geliÅŸmekte olan ülkelerde müzmin bir hal almıştır: kalabalık sınıflar, bakımsız okullar, liyakatsiz idareciler, günü kurtarmaya dönük eÄŸitim politikaları, mesleki eÄŸitimi yetersiz öÄŸretmenler, öÄŸretmenin yeterince özgür olamaması, ideolojik eÄŸitim, eÄŸitime eriÅŸim konusunda eÅŸitsizlikler, çocukların yetersiz beslenmesi ve saÄŸlık sorunları. Ä°ÅŸte bu ihtiyaçlar temelinde çözümler sunulmalıdır.

Sözgelimi, öÄŸretmenlerin kiminin mesleki eÄŸitimi yetersizdir. Fakat öÄŸretmenlerin bir kısmı niteliksiz diye, öÄŸrenci-merkezli eÄŸitime paralel olarak teknolojiye yönelme ciddi bir kafa karışıklığının ürünüdür. Nihayetinde, niteliksiz öÄŸretmen sorununun çözümü nitelikli öÄŸretmen yetiÅŸtirilmesidir, öÄŸretmenin rolünün ve deÄŸerinin azaltılması deÄŸildir.

Ayrıca, yetersiz beslenen ve gününün önemli bir kısmını TV karşısında hareketsiz geçiren bir çocuÄŸun, bedensel ve zihinsel geliÅŸimi aksar. Hiçbir dijital ortam, çocuÄŸun yeterli beslenip doÄŸayla birebir ve somut olarak etkileÅŸmesinin yerini alamaz. Dolayısıyla, etkileÅŸim adına çocukları ekran başına toplayıp, ekrandaki kimi kutucuklara tıklatmanın onları bir süre eÄŸlendirmek dışında ciddi bir anlamı yoktur.

Ä°yi bir eÄŸitimden mahrum öÄŸrencilere iyi bir eÄŸitim sunmak adına teknolojiyi devreye sokmak, ne derece iyi niyetli olursa olsun, ÅŸimdiye kadar eÄŸitimsel olarak anlamlı bir sonuç doÄŸurmamıştır. Sırf herkes teknoloji peÅŸinde koÅŸuyor diye, bütün çocukları teknolojiye mahkûm etmenin sonuçlarının ne olacağını tahmin etmek zor deÄŸildir. ÖrneÄŸin çocuk artık kütüphane yerine internet kafeye gönderiliyor ve araÅŸtırma yapmayı Google'a bakmaktan ibaret sanıyor!

Türkiye gibi geliÅŸmekte olan ülkelerin eÄŸitim politikalarını belirlerken yapılması gereken ÅŸey, modernleÅŸmeyi bayağılaÅŸtırıp teknolojiye indirgemek ve okulları teknolojiyle donatmak deÄŸildir. Sadece okulları teknoloji ile donatmak hususunda deÄŸil, eÄŸitimde yapılacak bütün deÄŸiÅŸiklikler için öncelikle yapılması gereken, yerel ihtiyaç analizidir. Yerel ihtiyaçların belirlenmesi için, eÄŸitimin aktörleri gözlenmeli, dinlenmeli ve okullar en geniÅŸ ÅŸekilde yerinde incelenmelidir. Yerel ihtiyaçlar temelinde, uzun vadeli ve titiz çözümler geliÅŸtirilmelidir. Böylece sorunlar ve çözümler arasında birebir ahenk kurulmalıdır. EÄŸitimin temel sorunlarının çözümü için sihirli bir kısa yol yoktur.

bekir gür