Geometri makaleleri arrow Matematik makaleleri arrow Matematikçi at: Akıllı Hans
Matematikçi at: Akıllı Hans Yazdır E-Posta

Akıllı Hans (Almanca: der Kluge Hans) 20. yy baÅŸlarında yaÅŸamış, aritmetik iÅŸlemler yapabildiÄŸi ve zeka gerektiren baÅŸka problemleri çözebildiÄŸi iddia edilen bir at. .........

Pfungst'un çalışmasından sonra bu olaya Akıllı Hans etkisi adı verildi........

 

Akıllı Hans (Almanca: der Kluge Hans) 20. yy baÅŸlarında yaÅŸamış, aritmetik iÅŸlemler yapabildiÄŸi ve zeka gerektiren baÅŸka problemleri çözebildiÄŸi iddia edilen bir at.

Atın sahibi, Almanya'da bir lisede matematik öÄŸretmeni olan Bay von Osten, Hans'a toplamayı, çıkartmayı, çarpmayı, bölmeyı, kesirli sayılarla iÅŸlem yapmayı, zamanı söylemeyi, günün tarihini takip etmeyi, notaları, okumayı, yazmayı ve Almancayı öÄŸrettiÄŸini iddia ediyordu. Hans, "eÄŸer ayın sekizinci günü Salıya isabet ederse, bir sonraki cuma ayın kaçıncı günü olur?" gibi sorulara toynağını yere vurarak cevap veriyodu. Sorular sözlü olarak sorulabildiÄŸi gibi ata yazılı olarak da verilebiliyordu. Sahibi, Hans'la tüm Almanya'yı gezdi ve gösteriler düzenledi.

Hans Almanya'da ve diÄŸer ülkelerde ün kazandı. Bunun üzerine, durumu araÅŸtırmak üzere bilimadamlarından oluÅŸan bir Hans Komisyonu kuruldu. Komisyon, 1904 yılında Hans'ın gösterilerinde hiç bir hile yapılmadığı sonucuna vardı ve dosyayı fizyolog Oskar Pfungst'a devretti.

1907'de Hans'ı inceleyen Pfungst, atın gerçekte (zannedilen anlamda) zihinsel iÅŸlemler yapmadığını, fakat kendisini izeleyen insanların tepkilerindeki küçük deÄŸiÅŸimler yoluyla beklentilerini algıladığını gösterdi. Pfungst, atın bakıcısının vücut dilindeki istemsiz ipuçlarına tepki verdiÄŸini gösterdi. Bakıcı, bu durumun farkında deÄŸildi.

Pfungst, araÅŸtırmasında ÅŸu yöntemleri denedi:

  1. Hans'ı bakıcısından ve seyircilerden yalıtarak ipucu almasını önlemek.
  2. Soruları bakıcı dışındaki kişilerin sormasını sağlamak.
  3. Atın gözlerini baÄŸlayarak soru soranı görmesini önlemek.
  4. Soru soranın cevabı bilip bilmemesi durumunu kontrollü olarak deÄŸiÅŸtirmek.

Pek çok deneme sonunda, Pfungst, Hans'ın bakıcı dışındaki kiÅŸilere de doÄŸru cevap verebildiÄŸini gösterdi. Bu, hile olasılığını ortadan kaldırıyordu. Ancak Hans, sadece soru soran kiÅŸi doÄŸru cevabı biliyorsa cevap verebiliyor, ayrıca soru soranı görmesi gerekiyordu. Bakıcı doÄŸru cevabı bildiÄŸinde, Hans'ın cevapları %89 oranında doÄŸru oluyordu. Ancak bilmediÄŸinde, bu oran %6'ya düÅŸüyordu.

Pfungst olayı dikkatle incelediÄŸinde, atın toynağı yere doÄŸru sayıda vurmaya yaklaşınca, soru soranın duruÅŸunda ve yüz ifadesinde gerilim ifade eden küçük deÄŸiÅŸimler olduÄŸunu fark etti. Tam doÄŸru sayıda toynak vuruÅŸundan sonra bu gergin ifade yerini rahatlamaya bırakıyordu. Böylece Hans'a durması için gereki sinyal veriliyordu.

Pfungst'un çalışmasından sonra bu olaya Akıllı Hans etkisi adı verildi. Bu etki, izleyici beklentisinin olaylar üzerindeki etkileri ve hayvan biliÅŸselliÄŸi konusundaki araÅŸtırmalarda önem taşımaktadır.

Atların vücut dilindeki küçük nüansları fark edebildiÄŸini ortaya çıkaran Pfungst, deneylere kendisi üzerinde devam etti. Cevabını bilmediÄŸi soruları kendisine yönelten kiÅŸilere Hans gibi yere vurarak cevap veren Pfungst, vücut dilindeki ipuçlarına dikkat ederek soruların %90'ını bilebildiÄŸini gördü.

Bay von Osten, Pfungst'un bulgularına asla inanmadı ve Hans ile Almanya'yı gezerek meraklı kalabalıklara gösteri yapmaya devam etti.

Kaynak: Vikipedi  

<Önceki   Sonraki>
MATEMATİKÇİ PULU
HÄ°PERBOLÄ°K UZAY
FOTO MATEMATÄ°K
C.Sequin Galeri
MATEMATİK AFİŞİ
G.W.Hart galeri
KARÄ°KATÃœR
M.C.Escher galeri
MATEMATÄ°K KÄ°TABI
MATEMATÄ°K FÄ°LMÄ°