gg arrow Geometri makaleleri arrow TaÅŸlardaki Geometri
TaÅŸlardaki Geometri Yazdır E-Posta

Kristallerin dış, ÅŸekillerini meydana getiren satıhlar, rastgele yanyana dizilmiÅŸ ÅŸeyler deÄŸillerdir. Bunların sıralanışı, birbirleriyle olan, münasebetleri ve kristal eksenleri ile olan baÄŸlantıları, mineralin atomik yapısına uygun bir ÅŸekilde, belirli prensip ve kanunlara göre gerçekleÅŸir.

Bunlardan birisi “Açıların SabitliÄŸi Kanunu” dur. Kristallerde yüzler arasındaki açılar daima sabittir. Bir kristalin belirli bir büyüklüÄŸü yoktur.Çünkü soÄŸuma hâdisesi ne kadar yavaÅŸ olursa kristaller de o nisbette büyük olur. Meselâ kuvars kristali, bazan çok küçük olabileceÄŸi gibi, bazan da Tirol, Sen Gotar ve Madagaskar’da bulunan misâller gibi bir insan büyüklüÄŸünde ve 300–400 kg ağırlığında olabilir.

Mineraller, belli kimyevi terkibi ve muntazam atomik yapısı olan homojen ve ekseriyetle katı cisimlerdir. Canlı organizmadaki hücre gibi, tabiatta mineral, en küçük yapıyı meydana getirir. Mineraller yan yana gelerek kayaları, kayalar daÄŸlan, daÄŸlar da kıtaları teÅŸkil ederler. Tabiatta 2000 çeÅŸit mineral bilinmektedir. Ancak bunlardan çok azı kayaç yapısında bulunmakta (12–15), bir kısmı maden yataklarını meydana getirirken, büyük kısmı arz kabuÄŸunda ve manto Ä°çinde dağılmış durumdadır.


Mineraller, bazan yalnız bir metalden meydana gelmiÅŸ olabilirler. Altın (Au), bakır (Cu), arsenik (As) gibi. Fakat bunların büyük bir kısmı basit gördüÄŸümüz elementlerin birleÅŸmesiyle ortaya çıkarlar. Kuvars (SiO2), kayatuzu (NaCl), pirit (FeS2) gibi. 

Endüstride kullanılan ve ekonomik deÄŸere haiz olan minerallere cevher mineralleri denir. Krom cevheri, kalay cevheri gibi.

Minerallerden civa ve su gibi bir kaçı sıvı halde, silis camı ve opal gibi bazıları amorf (ÅŸekilsiz), büyük çoÄŸunluÄŸu ise kristal ÅŸeklindedir.Kristaller, düzgün satıhlarla çevrilmiÅŸ geometrik ÅŸekillere ve muntazam peryodik olarak sıralanmış düzenli atomik yapılara (strüktürlere) sahiptirler. Asıl hususiyetleri, intizamlı bir iç yapı göstermeleridir.

Her kristal gibi Kuvars kristali de bazen çok güç, bazen de bir insan büyüklüÄŸünde 300–400 kg. ağırlığında olabilir. Kristallerin bu ÅŸekilde açıları deÄŸiÅŸmeksizin büyüyüp küçülmesi oldukça düÅŸündürücü bir husustur. Gerek makro gerek mikro ve gerekse de normo âlem dikkatle incelendiÄŸinde bir kudret ve hikmet elinin Her kristal gibi Kuvars kristali de bazen çok güç, bazen de bir insan büyüklüÄŸünde 300–400 kg. ağırlığında olabilir.

Kristallerin bu ÅŸekilde açıları deÄŸiÅŸmeksizin büyüyüp küçülmesi oldukça düÅŸündürücü bir husustur. varlığı hemen anlaşılmaktadır. TaÅŸ misâli cansız ve basit gibi görünen daha nice varlık “detaylı” olarak incelendiÄŸinde bu Yüce Elin, varlıkları belli ölçülerle bir gergef gibi iÅŸlediÄŸi güzler önüne serilmektedir. Alelâde çizimi bile teknik ressamları günlerce uÄŸraÅŸtıran atomik yapısıyla akıllara durgunluk veren bu muazzam ÅŸekiller, bir tesadüf mahsulü olmadıklarını düÅŸünen kafalara haykırmaktadırlar.

Kristallerin dış, ÅŸekillerini meydana getiren satıhlar, rastgele yanyana dizilmiÅŸ ÅŸeyler deÄŸillerdir. Bunların sıralanışı, birbirleriyle olan, münasebetleri ve kristal eksenleri ile olan baÄŸlantıları, mineralin atomik yapısına uygun bir ÅŸekilde, belirli prensip ve kanunlara göre gerçekleÅŸir. Bunlardan birisi “Açıların SabitliÄŸi Kanunu” dur. Kristallerde yüzler arasındaki açılar daima sabittir. Bir kristalin belirli bir büyüklüÄŸü yoktur.Çünkü soÄŸuma hâdisesi ne kadar yavaÅŸ olursa kristaller de o nisbette büyük olur. Meselâ kuvars kristali, bazan çok küçük olabileceÄŸi gibi, bazan da Tirol, Sen Gotar ve Madagaskar’da bulunan misâller gibi bir insan büyüklüÄŸünde ve 300–400 kg ağırlığında olabilir.

Kristallerin bu ÅŸekilde büyümeleri, yavaÅŸ soÄŸuma neticesi olarak satıhların üzerine kristali teÅŸkil eden maddeden, paralel birçok tabakanın ilâvesinden ileri gelir.

Bu durum bir duvarcının tuÄŸlalarla duvar inÅŸa etmesine benzetilebilir. Binaenaleyh, aynı mineralin kristalleri arasında, büyüklük ve görünüÅŸ bakımından fark bulunabildiÄŸi halde, satıhların meydana getirdiÄŸi açılar tamamen birbirinin aynısıdır. Bu Çin’de de aynıdır. Ay’da da aynıdır. Afrika’da da aynıdır.


Ä°lk defa 1783 senesinde Rome de Lisle tarafından ortaya atılan bu kanun asırlarca önce, herÅŸeyin bir mizanla meydana getirildiÄŸini, bütün varlıkların hesaplı olarak yaratıldığını beyan eden büyük Kâinat Kitabı’nda ortaya konulmuÅŸtu (Rahman/7). Bir kristal sathının, kristal içindeki durumu, onun kristal desenleriyle olan baÄŸlantısı ile belirlenir.

Eksenleri kesen bir sathın onlar üzerinde ayırmış olduÄŸu birim uzunluklara parametre ve bunlar arasındaki nisbete de “Parametre nisbeti” denir. Bu nisbet herbir kristal için sabittir. Bu da kristalin en esaslı hususiyetlerindendir. Gâyesiz ve plânsız yaratılan hiç bir canlı olmadığı gibi, cansız bir mineralin dahi ölçüsüz olmadığını, yaratıkların sahibini görmeyip onların var oluÅŸunu tesadüflere vermenin ne kadar ilim dışı bir anlayış olduÄŸunu, ilmi tesbitler açık bir ÅŸekilde Ä°nsanlığın gözleri önüne sermektedir.

 MC

<Önceki   Sonraki>
MATEMATİKÇİ PULU
HÄ°PERBOLÄ°K UZAY
FOTO MATEMATÄ°K
C.Sequin Galeri
MATEMATİK AFİŞİ
G.W.Hart galeri
KARÄ°KATÃœR
M.C.Escher galeri
MATEMATÄ°K KÄ°TABI
MATEMATÄ°K FÄ°LMÄ°