mm arrow Matematik makaleleri arrow AritmetiÄŸin tarihi
AritmetiÄŸin tarihi Yazdır E-Posta
İçerik İndeksi
AritmetiÄŸin tarihi
Sayfa 2
Sayfa 3
Sayfa 4
Sayfa 5
Sayfa 6


Gerçek olan su ki; Türk-Islam Dünyasi matematikçileri, yukarida birinci grup olarak adlarini belirttigimiz Eski Yunan bilginlerinin ortaya koyup, yeterli çözüm getiremedikleri, matematik sorunlarina yeni çözümler getirdikleri gibi, bu bilime yeni sistem, kavram ve teorem kazandirmislardir. Bu basarilarinin sonucu bugünkü ileri matematigin temelini atmislardir. Her ne kadar, Bati'li bazi bilim tarihçileri, Eski Yunan matematigini gelistirmis olmakla vasiflandiriyorlarsa da, son yüzyil içinde yapilan arastirmalar, bu hükmün temelinden yanlis oldugunu ortaya koymuslardir.

Ülkemizde, evrensel nitelikteki kendi alimlerimizin bilimsel yönlerine gereken ve yeterli önem verilmezken; Bati'da, özellikle son yüzyil içerisinde, bilginlerimize ait yüzlerce cilt eser ve makalelerin yayinlandigi, hatta bu bilginlerimiz için, yasadigi yüzyillara adlar verildigi ve anma törenleri düzenlendigini görmek mümkündür. Bunlardan birkaç örnek vermek gerekirse; dünyada ilk cebir kitabi yazanin Harezmi (Harezm 780-Bagdat 850), trigonometrinin temel bilginlerinden olan sinüs ve cosinüs tanimlarini ilk açiklayan el-Battani (Harran 858-Samarra 929), tanjant ve cotanjant tanimlari ile ilgili temel bilgileri Ebu'l Vefa (Buzcan 940-Bagdat 998),

Blaise Pascal'a (1623-1662) izafe edilen ve cebirde önemli kurallari ihtiva eden "Binom Formülünün" Ömer Hayyam'a (1038-Nisabur 1132) ait ve Johannes Kepler'in (1570-1630) arastirmalarina rehberlik edenin Ibn-i Heysem (Basra 965-Kahire 1039). oldugunu belirtebiliriz. Ayrica Sabit bin Kurra (Harran-826-Bagdat 901) için "Türk Öklid'i" bilim dünyasinin en büyük alimi, Beyruni (Bruni) (Ket 973-Gazne 1052) için "Onuncu Yüzyil Bilgini", ünlü Türk hükümdari Ulug Bey için "On Besinci Yüzyil Bilgini" ögrencisi Ali Kusçu için "On Besinci Yüzyil Batlamyos'u" dendigini de belirtmek mümkündür.

Yukarida sadece birkaçinin adini belirttigimiz 8. ile 16. yüzyil Türk-Islam Dünyasi alimlerinin eserleri, Bati'da "Tercüme Yüzyili" olarak adlandirilan 12. yüzyil baslarindan itibaren, önceleri zamanin bilim dili olan Latince'ye, daha sonradan da, öteki Bati dillerine çevrilmistir. Çevrilen bu eserlerin asillari ise, Dogu Yazma Eserleri ile zengin olan Avrupa kütüphanelerinde muhafaza edilmekte ve hala, ilgili bilim adamlarinin elinde, gerektiginde temel müracaat kitabi, ya da kaynak eser olarak degerlendirilmektedir.

Bazi kaynaklar, matematigin kurucusu ve gelistiricisi olarak, Bati dünyasi matematikçilerinin adlarini belirtir. Gerçekte; Avrupa, 8. ile 16. yüzyil Türk-Islam Dünyasi matematikçilerinin hazirlamis olduklari temel eserlerden büyük istifadeler saglayarak, matematigi, bugünkü ileri seviyesine ulastirabilmislerdir. Öyle ki; Türk-Islam Dünyasi matematikçileri, Bati dünyasinin ilmi düsünce ve arastirma duygularini atesleyerek harekete geçirip beslediler ve yeni bir canlilik kazandirdilar. Cebir, geometri, aritmetik ve trigonometri konularinda Bati'yi kendi görüs ve kesiflerine dayanarak ilerleyebilecegi seviyeye getirdiler.



<Önceki   Sonraki>
MATEMATİKÇİ PULU
HÄ°PERBOLÄ°K UZAY
FOTO MATEMATÄ°K
C.Sequin Galeri
MATEMATİK AFİŞİ
G.W.Hart galeri
KARÄ°KATÃœR
M.C.Escher galeri
MATEMATÄ°K KÄ°TABI
MATEMATÄ°K FÄ°LMÄ°