Aslında onu Esmehan Aykol’un Kitapçı Dükkanı’ndan çıkartanlar olabilir. O bir romanın figüranı iken ÅŸimdi kendi romanı ile okur karşısında. Mephisto’nun sahibi, Sıfır Baskı’nın yazarı Canan Parlar ilk deneyimini anlatıyor.

Bu romanın konusunu anlatmak oldukça zor. EÄŸer anlatırsak kitabı okuyacaklar için filmin finalini vermiÅŸ gibi oluruz ki bu da hiç iyi bir ÅŸey deÄŸil. Dolayısıyla bu romanda bir bavul dolusu para, mafya, medya patronları, yayınevi sahibi, eleÅŸtirmenler, ısmarlama bir romanla para kazanmayı amaçlayan kahramanımız var. Düz bir senaryosu yok.

 Roman, iç içe girmiÅŸ hikayeleri ve sık sık deÄŸiÅŸen kurgusuyla okuru devamlı ÅŸaşırtmasını biliyor. Sıkı aksiyonun içine girmiÅŸken bunun bir baÅŸka oyunun bir parçası olduÄŸunu, eli kanlı adamların, yoldaÅŸ gözükenlerin aslında iyi birer oyuncu olduklarını öÄŸrendiÄŸinizde en az roman kahramanı kadar hayal kırıklığına uÄŸruyorsunuz. Yeni aksiyonların çekimine kısa zamanda kapılırken temkini elden bırakmıyor, her ÅŸeyin bir heyet tarafından örgütlenmesi fikrine çok çabuk ısınıyorsunuz. Gerek roman kahramanının kararsızlıkları gerekse kurgunun ve anlatıcının sık sık deÄŸiÅŸmesi boÅŸuna deÄŸil; yazar, birer gün arayla fikir deÄŸiÅŸtiren, bir gün yerlere vurduÄŸunu ertesi günü göÄŸe çıkartan, ne söyleyeceÄŸinin ne yapacağının kestirilemediÄŸi bireylerden oluÅŸan bir toplumu yansıtmak istemektedir. Yazar, deÄŸer yargılarının bu kadar hızlı deÄŸiÅŸmesini hayra yormuyor. Nitekim, kararsız, inisiyatif alamayan bireyler bunun en açık göstergesidir.

Canan Parlar yazar olarak yeniyse de yayın piyasasında bilinen bir kiÅŸi. Ä°stiklal Caddesi’nin bir ilki sayılan kitap, kaset ve cafe üçlüsünü buluÅŸturan Mephisto’nun sahibi. Ama bu titrin olumsuz etkisi olmaması için kitabın müsveddelerini bir arkadaşı yoluyla yayınevine ulaÅŸtırmış. Sıfır Baskı kitabını 5 yıl önce yazmaya baÅŸlamış. Ä°lk yazdıklarını beÄŸenmeyip uzun bir süre ara verdikten sonra arkadaÅŸlarının ısrarı üzerine bu kitap ortaya çıkmış. Kitapta kendisi hakkında bir bilgi edinmeniz mümkün deÄŸil. Bir yazarın ilk romanla tanınmayacağını dolayısıyla bir özgeçmiÅŸ koymanın gereksiz olduÄŸunu düÅŸünmüÅŸ. Önümüzdeki yıl çıkarmayı planladığı yeni kitap projesi sezgilerle desteklenmiÅŸ, ön planda resim ve renklerin olduÄŸu bir polisiye.

-Matematikle aranız nasıl? Kurgu biraz da matematik işidir denebilir mi?

Matematikle aram hep çok iyi oldu. Kurgu yaparken matematiÄŸe müracaat etmek zorundasınız. Çünkü yüzlerce sayfayı zihninizde oluÅŸturmak mümkün deÄŸil. Onları belli bir ÅŸekilde formüle edersiniz. MatematiÄŸiniz kötüyse, yani formülleriniz yanlışsa kurgu aksamalarını önlemeniz mümkün olmaz. Kitabı yazarken matematiÄŸimin güçlü olmasının çok faydasını gördüÄŸümü söyleyebilirim. Gelen eleÅŸtirilerden de bu anlaşılıyor.

-Bir yazarın en iyi okuru yine kendisi midir?

Yayımlandıktan sonrası için buna evet cevabını verebilirim. Çünkü kitaptan uzaklaşırsınız. Sizinle hiçbir bağı kalmaz. Bu kitaba da diÄŸer kitaplara yaptığınızı yaparsınız, yani hatalarını görürsünüz, eksiklerini fark edersiniz, ufak bir deÄŸiÅŸiklikle daha iyi bir sonuç alabilecekken bunu nasıl göremediÄŸinize kızarsınız... Ancak yayımlanmadan önce oldukça kötü bir okur olabiliyorsunuz. Kitabın hiçbir hatasını görmüyor, görebildiklerinizi de kendiniz için makulleÅŸtirecek bahanelere sığınıyorsunuz.

-Kitabınız için “bir tutunamayanın romanı” denebilir mi? OÄŸuz Atay’dan izler taşıyor mu?

Kitabın ana kahramanının bir ‘tutunamayan’ olduÄŸu söylenebilirse de, kahraman bu durumunu tevekkülle karşılamıyor; aksine, tepki gösteriyor, kendince yöntemlerle karşı çıkıyor. Yani OÄŸuz Atay tutunamayanı ile aynı özellikleri taşımıyor. Belki aralara serpiÅŸtirilmiÅŸ çocukluk hikayelerinde bazı izler olduÄŸu söylenebilir.

-Edebiyat benim için bir soluklanma oldu diyorsunuz. Bunu biraz açar mısınız?

12 Eylül, yani askeri darbe labirentinde dolanırken, kendinizi sürekli izleniyor gibi hissediyor, bu rahatsızlığı üzerinizden atmak için bazı yollar arıyorsunuz. Edebiyat saklanmak için çok iyi bir kapı açıyor önünüze. Odaya girip kapıyı ardınızdan kapatıyor, soluklanıyorsunuz.

-Kitabın arka kapağında “hayatının roman olduÄŸunu düÅŸünmeyen bir yazarın kurduÄŸu oyun” ifadesinden hareketle ÅŸu iki yargıya varılabilir mi? Yazar yazıyla yaÅŸamı arasına mesafe koyuyor. Yazmak da küçük bir oyundur.

Roman yazmanın insanın kendi hayatıyla uzaktan yakından ilgisi olmadığını düÅŸünüyorum. Olsa olsa yazarın yaÅŸanmışlıklarından biriktirdiÄŸi bazı kareler belki bir yerinden giriyordur. Yoksa kasap olan bir kahramanla doktor olan bir kahramanı aynı ÅŸekilde canlandırırsınız. DüÅŸünme, giyiniÅŸ, yaÅŸam tarzları aynı olur ki bu mümkün deÄŸil. Yazarın yazdıklarıyla yaÅŸamı arasında ciddi bir mesafe vardır. Kendisini mümkün olduÄŸunca bunun dışında tutmalı ki kitaba, kahramanlarına objektif bakabilsin.

-Ä°stiklal Caddesi’nin en büyük kitapçısı olmak kitabınızın basılmasını kolaylaÅŸtırdı mı? Yoksa...

Normal ÅŸartlarda kolaylaÅŸtırmalıydı aslında. Ancak benim durumumda ciddi zorluklar çıkardı diyebilirim. Çünkü bu bir ilk roman. DoÄŸal olarak dışardan bakıp bakamadığınızdan çok emin olamıyorsunuz. DoÄŸru bir deÄŸerlendirmeyi ancak bir editör yapabilir. Ama kitap sektörüne uzun yıllar emek vermiÅŸ birinin kitabına daha önyargılı yaklaşılabilirdi. Bu nedenle dosyayı Everest yayınlarına bir arkadaşım farklı bir isim altında teslim etti. Neyse ki sonuç olumlu çıktı.

-Yeni roman projenizden bahsedebilir misiniz?

Önümüzdeki yıl çıkarmayı planladığım bir projem var. Ancak ön çalışmalarını henüz bitirebilmiÅŸ deÄŸilim. Ön planda resim ve renklerin olduÄŸu bir polisiyenin arka planı sezgilerle destekleniyor.

Muhsin Öztürk

06.06.2005