Amerikalı ve Avrupalı araÅŸtırmacılar, 4 yıllık çalışmanın ardından, 19. yüzyılda bulunan, en karmaşık matematiksel yapılardan birinin sırrını çözdüler.

Amerikan Matematik Enstitüsü'nün açıklamasında, Amerikalı ve Fransız matematikçilerden oluÅŸan grubun, Norveçli matematikçi Sophus Lie tarafından 1887'de bulunan ve Lie grubu adı verilen matematiksel yapının E8 adlı bölümünün sırrını çözdüÄŸü belirtildi.

Amerikan Matematik Enstitüsü Bilim Komisyonu BaÅŸkanı ve Princeton Üniversitesi Matematik Profesörü Peter Sarnak, Lie'nin simetriyi incelerken bulduÄŸu bu matematiksel yapının sırrının anlaşılmasının çok önemli bir geliÅŸme olduÄŸunu belirtti. Sarnak, bu sayede, bilgisayarla karmaşık problemlerin çözülmesi için yapılan hesaplamaların kolaylaÅŸacağını ifade etti.

E8'in sırrının anlaşılmasıyla, cebir, geometri, sayı kuramları, fizik ve kimya alanında ilerleme kaydedileceÄŸini belirten Sarnak, E8'in ''ÅŸifresinin çözülmesinin'' gelecek nesillerin matematik ve fizikçileri için çok büyük imkanlar saÄŸlayacağını söyledi.

4 yıl boyunca süren araÅŸtırmaları yürüten ekibin başında bulunan, Maryland Üniversitesi Matematik Profesörü Jeffrey Adams da ''100 yıldan uzun zaman önce bulunan E8'i, bugüne kadar kimsenin anlayamayacağını sanıyorduk'' dedi.

Bilim adamları, E8'in gizeminin çözülmesini saÄŸlamak için yapılan tüm hesaplamaların kağıda yazılması halinde, bu kağıtların Manhattan büyüklüÄŸünde bir bölgenin yüzölçümüne denk geleceÄŸini söylediler. Bilim adamları, sırrı çözmek için yeni matematik tekniklerinden ve bilgisayarların sadece birkaç yıl önce geliÅŸtirilen hesaplama kapasitesinden faydalandıklarını belirttiler.

E8'in ÅŸifresinin çözülmesi için bilgisayarda yapılan hesaplamaların 60 gigabyte yer kapladığı kaydedildi.

1842'de doÄŸan Norveçli matematikçi Sophus Lie, cebirsel deÄŸiÅŸmezler ve diferansiyel denklemler kuramlarına önemli katkılarda bulunmuÅŸtu. Lie 1899'da 57 yaşında öldü.

19 Mart 2007