(Kütahya Lisesi- 24 Mart 1923)

     "Muallime hanımlar ve muallime efendiler, bu irfan yuvası altında hepinizi bir arada görmekten ve hepinizi selamlamaktan çok memnunum.

   Memleketimizi, toplumumuzu gerçek hedefe, gerçek mutluluÄŸa ulaÅŸtırmak için iki orduya ihtiyaç vardır. Biri vatanın hayatını kurtaran asker ordusu, diÄŸeri memleketin geleceÄŸini yoÄŸuran irfan ordusudur. Bu iki ordunun her ikisi de kıymetlidir, yücedir.Fakat bu iki ordudan hangisi daha deÄŸerlidir, hangisi bir diÄŸerinden üstündür? Åžüphesiz böyle bir tercih yapılamaz. Bu iki ordunun ikisi de hayatidir. Yalnız siz irfan ordusu mensupları, sizlere mensup olduÄŸunuz ordunun deÄŸer ve yüceliÄŸini anlatmak için ÅŸunu söyleyeyim ki sizler ölen ve öldüren birinci orduya, niçin öldüÄŸünü öÄŸreten bir orduya mensupsunuz.

    Biz iki ordudan birincisine, vatan çiÄŸnemeye gelen düÅŸman karşısında kan akıtan birinci orduya -bütün dünya bilir, bütün dünya ÅŸahit oldu ki- pek mükemmelen sahibiz. Vatanın dört sene önce düÅŸtüÄŸü büyük felaketten sonra, yoktan var olan bu ordu, vatanı yok etmeye gelen bu düÅŸmanı kutsal vatan toprağında boÄŸup mahvetti. Yalnız bu orduya sahip olmakla, iÅŸimiz bitmiÅŸ, gayemiz bu ordunun zaferiyle son bulmuÅŸ deÄŸildir.

   Bir millet, irfan ordusuna sahip olmadıkça savaÅŸ meydanlarında ne kadar parlak zaferler elde ederse etsin, o zaferin köklü sonuçlar vermesi ancak irfan ordusuyla mümkündür. Bu ikinci ordu olmadan birinci ordunun elde ettiÄŸi kazanımlar sönük kalır. Milletimizi geçek mutluluÄŸa, kurtuluÅŸa ulaÅŸtırmak istiyorsak, bizi ölümden kurtaran ve hayata götüren bugünkü idare ÅŸeklimizin sonsuzluÄŸunu istiyorsak, bir an önce büyük, kusursuz, nurlu bir irfan ordusuna sahip olmak zorunluluÄŸunda bulunduÄŸumuzu inkar edemeyiz.

   Eski idarelerin en büyük kötülüklerinden biri de irfan ordusuna layık olduÄŸu önemi vermemeleridir. EÄŸer önem verilseydi, geleceÄŸi emanet ettiÄŸimiz sizlere, gelecek kadar güvenilir bir mevki verilmesi gerekirdi. Henüz üç dört senelik hayata sahip olan milli idaremizde irfan ordusu ile layık olduÄŸu kadar ilgilenilememiÅŸtir. Fakat buradaki mecburiyeti milletin münevverleri olan sizler elbette ki daha iyi takdir edersiniz. Bütün kuvvetimizi yalnız cephede toplamaya mecbur olduÄŸumuz bu kısa süre içinde tabiatıyla irfan ordusuyla gereÄŸince meÅŸgul olamadık. Lakin Cenab-ı Hakk'a ÅŸükürler olsun ki düÅŸman karşısındaki aziz ordumuz için harcadığımız bütün emekler mutlu sonucunu verdi.
Artık bundan sonra aynı kuvvet, aynı faaliyet, aynı istekle irfan ordusu için çalışacak ve birincide olduÄŸu gibi bu ikinci ordudan dahi emeklerimizin, faaliyetlerimizin mutlu ve baÅŸarılı sonuçlarını aynı parlaklıkta elde edeceÄŸiz.

   ArkadaÅŸlar, asker ordusu ile irfan ordusu arasındaki birliktelik ve alakayı belirtmek için ÅŸunu da ifade edeyim, kıymetli bir eserden ordunun ruhu kumanda heyetidir deniliyor. Hakikaten böyledir. Bir ordunun kıymeti kumanda heyetinin kıymeti ile ölçülür. Siz öÄŸretmenler, sizler de irfan ordusunun kumanda heyetisiniz. Sizin ordunuzun kıymeti de sizlerin kıymetinizle ölçülecektir. Ä°stiklal mücadelesinde üç dört senedir düÅŸmanı topraklarımızda mahvetmek için yaptığımız savaÅŸla ordunun ruhu olan kumanda heyeti deÄŸerlerinin yüksekliÄŸini nasıl ispat etmiÅŸse, bundan sonra yapacağımız yenilikler milletimize bir karanlık gibi çöken genel cehaleti maÄŸlup etmek savaşında da irfan ordusunun ruhu olan siz öÄŸretmenlerin aynı yeteneÄŸi ortaya koyacağınıza eminim.

   Bu konuda size güveniyor ve saygı ile selamlıyorum."

Kaynak: ÖÄŸretmen.info