b) Sınıftaki Uyumsuz Çocukların Tanınması ve TeÅŸhisi

Uyumsuz çocukların mümkün olduÄŸunca erken tanınması uyumsuzluÄŸun önlenmesi açısından önemli bir geliÅŸmedir.

Sınıftaki uyumsuz çocuklar için öÄŸretmenin yapması gereken ikinci aÅŸama, yukarıda yaptığımız sınıflandırmaklardan hangisine dahil edilebilecek belirti ve davranışların bu ÅŸüpheli öÄŸrencilerce sergilendiÄŸidir. Bunu da saptadıktan sonra öÄŸretmen artık birebir uyumsuz olduÄŸu düÅŸünülen çocuk üzerinde durmaya baÅŸlamalıdır. DiÄŸer özür gruplarında erken teÅŸhis çok önemli olamayabilir. Ancak uyumsuz çocuklar için bu çok önemlidir. Uyumsuz davranışlar ne kadar erken teÅŸhis edilirse düzeltilmesi o kadar kolay ve olumlu olur. Çünkü gecikme uyumsuz davranışı pekiÅŸtirir, kronikleÅŸtirir. Bu da hem birey hem toplum için kayıptır. EÄŸitim önlemlerinin etki sınırı içindeyken uyumsuz davranışları dikkate almak ve düzeltmek gerekir. Çocuk 0-4 yaÅŸ arası evde uyumsuz davranışlar sergilerse çocuk psikiyatrisine götürülmelidir. Okul döneminde ise öÄŸretmen ve uzmanlar bu konuda yeterli bilgi ve beceriye sahip olmalı ve gerekirse aile ile iÅŸbirliÄŸi içinde sorunun saptanmasına ve çözülmesine çalışmalıdır.

TeÅŸhis için özellikle öÄŸretmenin çok ÅŸansı vardır. Sınıf içindeki öÄŸrenciyle en çok iliÅŸki içinde olan, bunları tespit edebilecek nitelikte yetiÅŸmiÅŸ olmanın da getirisiyle, öÄŸrenciyi yeterince tanıyan öÄŸretmen birçok yöntem kullanarak da bu teÅŸhisi yapabilir. Sınıf içinde toplu veya bireysel çeÅŸitli tarama, yoklama, derecelendirme teknikleri ve araçlarını kullanabilir. Özellikle toplu tarama yöntemleri öÄŸretmen için uygulaması da kolay olan bir yöntemdir. Bazı testler uygulayabilir, kiÅŸilik testleri, cümle tamamlama testleri gibi.

ÖÄŸretmen sınıfta uyumsuz olduÄŸunu düÅŸündüÄŸü çocuk ya da çocuklar üzerinde titizlikle çalışmalarını sürdürdüÄŸünde, kanaatleri, psikolojik test veriler, eÄŸitim testleri verileri, akran ve diÄŸer öÄŸretmenlerden toplanan veriler, kiÅŸilik envanterleri ve testleri ile toplanan veriler, cümle tamamlama testi, öÄŸrenci derecelendirme ölçekleri verileri ve sonucu uyumsuzluÄŸundan ÅŸüphe edilen çocuÄŸun teÅŸhisi öÄŸretmence konulabilir. Daha ileri derecede çalışmalar için bireysel ve çok yönlü incelemelere tıbbi teÅŸhis, psikiyatrik ve psikososyal teÅŸhise baÅŸvurulabilir.

Sınıftaki uyumsuz çocukların teÅŸhisine yardımcı olabilecek iki yöntemden bahsetmek istiyorum. Ä°kisi de uygulanması kolay ve öÄŸretmen için oldukça yardımcı olabilecek yöntemlerdir.

Birincisi davranış derecelendirme ölçekleri. UyumsuzluÄŸu saptamada önemli bir yöntemdir. Ancak tek dayanak olamaz. ÖÄŸretmen tarafından öÄŸrencilerde gözlenip betimlenecek davranışlar belirlenip buna göre bir davranış derecelendirme ölçeÄŸi hazırlanabilir. Belirlenen davranışlar, az-orta-çok, iyi-orta-kötü gibi derecelere bölünür, her dereceye sayısal bir deÄŸer verilir. Sonuçları kaydetmek üzere sonuç kayıt çizelgesi hazırlanır. ÇocuÄŸun bu davranışlarda gösterdiÄŸi genel seviye sürekli izlenimler sonucu belirlenir ve derecelendirilir. ÖÄŸretmenin bu ölçeÄŸi özenle hazırlaması ve uygulamada objektif olması gerekir.

ÖÄŸretmenin, uyumsuz çocukların ilk tanınması için kullanabileceÄŸi ikinci bir yöntemde cümle tamamlama testidir. Bu testi de yine öÄŸretmen kendisi sınıftaki öÄŸrencileri özellikle uyumsuz olduÄŸunu düÅŸündüÄŸü öÄŸrencileri baz olarak hazırlayabilir. ÖÄŸrenci hakkında içsel ve dışsal birtakım davranışlarının nedenlerini veya bilinmeyenleri açığa çıkarmada etkili bir yöntemdir. Etkili ve kendisine yardımcı olabileceÄŸini (ipucu verebileceÄŸini) düÅŸündüÄŸü kritik bazı kelimelerle baÅŸlayan cümlelerin sonu boÅŸ bırakılarak hazırlanır. ÖÄŸrencilerin bu yarım bırakılan cümleleri kendilerine göre tamamlamaları istenir. ÖrneÄŸin;

Babam ......

Okuldan .........

Arkadaşlarımla birlikte ..................

Bence .............

Evde olmak ...............

Annem benim için .....................

İnsanları ................

Åžeklinde yarım cümleler hazırlanabilir. Daha sonra bu testler dikkatle okunup incelenerek çocuk hakkında önemli veriler toplanabilir.

Derecelendirme ölçekleri, cümle tamamlama testleri dışında öÄŸretmen uyumsuz çocukların teÅŸhisi için, sınıf resimleri, sınıf oyunları, öÄŸrenci tarama listesi, kendi hakkında düÅŸünceleri, kendi kendini test etme gibi yöntemleri daha önce saydığımız birçok yöntem ve araçlara ek olarak kullanabilir.