Bazı çocuklar, elinde olmayan sebeplerle baÅŸkalarıyla anlaÅŸmakta zorlanır, uyuÅŸmazlığa düÅŸer, onlardan farklı davranır, problem çıkarır ve mutsuz olur. Çevreyi de olumlu veya olumsuz etkiler. Toplumun ve bireyin mutluluÄŸu uyumla örtüÅŸtüÄŸü için bu durum toplum içinde birey için de mutsuzluÄŸa yol açar.

Uyumsuzluk; biyolojik, psikolojik, sosyo-ekonomik, fiziksel, bedensel, kalıtımsal ve eÄŸitimsel kaynaklı olabilir. Problemli davranış ilerlemeden evvel alınacak tedbirlerle uyumsuzluk önlenebilir.

Sınıf yönetimini etkili kılmak için öÄŸretmenin, uyumsuz çocuklarla özellikle ilgilenmesi gerekir. Bunun için öÄŸretmenin yapması gerekenleri ÅŸöyle sıralayabiliriz; öncelikle uyumsuz çocukların sınıflandırılması hakkında bilgi edinilmeli, uyumsuz olduÄŸu düÅŸünülen çocukta sınıflandırılmış davranışların belirtilerinin görülüp görülmediÄŸi gözlenmeli, bazı özel yöntemlerle ve çevredekilerin yardımıyla teÅŸhis konulmalı, uyumsuz davranışların nedenleri araÅŸtırılmalı ve sonuç olarak bu davranışları düzeltme yolları izlenmelidir. Yani uyumsuz çocuklar için elden geldiÄŸince özel eÄŸitim programları hazırlanmalı ve uygulanmalıdır.

1. UYUMLU VE UYUMSUZ ÇOCUKLARIN TANIMI

gidiÅŸe ayak uyduranlar uyumlu, uyduramayanlar uyumsuz...

“Bütünün parçaları arasındaki ahenk” uyumun sözlük anlamına yakın bir tanımlamadır. Ä°nsan organizmasının uyumunu ele aldığımızda onun biyolojik uyumlu konumuzu pek fazla enterese etmez. Bizi ve konumuzu baÄŸlayan onun sosyal uyumu yani çevresindeki insanların isteklerine uygun davranıp davranamadığıdır.

Sonuç olarak uyum; bireyin sahip olduÄŸu özelliklerinin kendi benliÄŸi ve içinde bulunduÄŸu çevre arasında dengeli bir iliÅŸki kurabilmesi ve sürdürebilmesidir (ÇaÄŸlar, 1981, Sayfa: 12). Yani birey hem kendisiyle hem de çevresiyle uyumlu bir iliÅŸki içinde olmalıdır. Bu vasıflara sahip kendisiyle ve çevresiyle ahenkli iliÅŸkiler kurabilen çocuklar içinde “uyumlu çocuklar” diyebiliriz.

“Uyumsuz çocuklar” Kendi benliÄŸi ile ve çevresiyle dengeli ve etkili iliÅŸki kurma, geliÅŸtirme ve sürdürmede güçlük çeken, bu yüzden geliÅŸimleri sekteye uÄŸrayan ve çevresindekilerin olaÄŸan iliÅŸkileriyle düzeltilemeyen davranış kalıplarına sahip olan çocuklardır(ÇaÄŸlar, 1981, Sayfa: 13).

2. UYUMSUZ ÇOCUKLARIN ÖZELLÄ°KLERÄ°

Uyumsuz çocuklar için, antisosyal, anormal, davranış bozukluÄŸu olan çocuklar gibi çeÅŸitli kavramlar kullanılmaktadır. Bunlar daha ziyade bütün uyumsuzluÄŸu anlatan kavramlardır. Bazen de hepimizin kullandığı serseri, kavgacı, dengesiz, ters gibi belirgin bir uyumsuzluÄŸu temsil eden kavramlar kullanılır. Yani problemli çocuklar uyumsuz davranışlarını temsil eden kavramlarla etiketlenir.

Problemli çocuklar, fazla asabiyet, huzursuzluk, rahatsızlık, okula ilgisizlik, akademik çalışmalarda baÅŸarısızlık, aşırı kıskançlık, aşırı hırslılık, dikkatsizlik, öfkelilik, utangaçlık, korkaklık, güvensizlik, duygusallık, hassaslık gibi davranışlar gösterebilirler. Elbette bu davranışları normal insanlarda da gözlemlemek mümkündür. Sorun bu davranışların ciddi anlamda süreklilik göstermesidir. Uyumsuz çocuklarda bu davranışların bazıları ya da çoÄŸu süreklidir.

3. SINIFTA UYUMSUZ ÇOCUKLAR

Davranış bozukluÄŸu olan çocukların okul çağındaki oranı yapılan araÅŸtırmalarca % 1-2 olarak saptanmıştır. Bu çocukların elden geldiÄŸince özel eÄŸitim görmeleri gerekir. Bunda en önemli rol öÄŸretmene düÅŸer. ÖÄŸretmen uyumsuz davranışlar hakkında bilgi sahibi olmalı, uyumsuz çocuklar için neler yapabileceÄŸi konusunda kendisini geliÅŸtirmiÅŸ olmalıdır ki bu çocuklar topluma kazandırılabilsin, sonları iyi olsun. Uyumsuz davranışlar ve yapılması gerekenler hakkında yeterli bilgi ve beceriye sahip olan öÄŸretmen önce çocuktan ziyade uyumsuz davranışlar üzerinde durmalı, gerekli sınıflandırmayı yapmalıdır. Sonra uyumsuz çocuÄŸu adeta incelemeye tabi tutmalı, çocuÄŸu tanımalı, onunla ve çevresiyle iliÅŸki kurmalı, bazı yöntemler (testler, teknikler vs.) kullanarak gerekli tanı ve teÅŸhisi koymaya çalışmalı ya da bunun için yardımcı olmalıdır. Daha sonra hem çocuÄŸu hem de uyumsuz davranışlarını bir bütün halinde ele alarak bu davranışların nedenlerini çevrenin ve çocuÄŸunda yardımıyla bulmaya çalışmalıdır. Bu üç aÅŸamayı geçtikten sonra, özellikle uyumsuz davranış çocukta tam olarak yerleÅŸmemiÅŸse yani erken teÅŸhis edilmiÅŸse, yeni ve uyumlu davranış oluÅŸturma kolay olacaktır. Yani dördüncü aÅŸamada sıra uyumsuz öÄŸrencilerin eÄŸitilmesidir.

ÖÄŸretmenin sınıf yönetimini etkili kılmak için, uyumsuz öÄŸrenciler için nasıl bir yol izleyeceÄŸini sonlara nasıl yaklaÅŸacağını, onları nasıl eÄŸiteceÄŸini, yukarıda saydığımız dört aÅŸamayı uzunca ele alarak yanıtlayabiliriz.