Sınıf Kuralları
Tüm etkinliklerin belli bir kurallar dizisi içinde gerçekleÅŸmesi beklenir.Kural, sınıfta yer alan eÄŸitim yaÅŸantılarının amaçlarına dönük kararlar dizisi olarak tanımlanabilir.Kurallar, önceden verilmiÅŸ hazır kararlardır ve uygulanabilmektedir.

Sınıfta meydana gelen iliÅŸki karmaşıklığı kuralların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.Neleri yapması neleri yapmaması gerektiÄŸini önceden bilen bir öÄŸrenci, bunların sonuçlarını da bildiÄŸinden davranışlarını bunlara göre düzenlemektedir.

Kurallar herkes içindir ve bir kiÅŸiden diÄŸerine deÄŸiÅŸmediÄŸi için yansızlığı ve kiÅŸisel istekler doÄŸrultusunda yapılacakları engelleme olanağı saÄŸlar.Kurallar sayesinde bireysel üstünlüÄŸe gerek kalmadan, yöneticinin yetkisinin benimsenmesi kolaylaşır. Yani öÄŸrenciler yapılması istenenleri tereddütsüz kabul ederler.Ödül ve ceza kabul edilebilir bir hale gelir.Sınıfta, kurallar sayesinde öÄŸretmenin karar gereksinimi ve öÄŸrencinin yönlendirme arayışı azalır.

Sınıf kuralları sınıftakilerin ve okulun karşılıklı beklentilerinin gerçekleÅŸmesini saÄŸlayacak düzeni kurmalıdır.Amaçlara uygun beklentilerinin, sınıfta, uzlaÅŸma ile sınıf kurallarına dönüÅŸtürülmesi gerekir.

Kurallar, amaçlara gidiÅŸi kolaylaÅŸtırmalı, görev dışı davranışı azaltıp görevle ilgili olanı çoÄŸaltmalı, öÄŸrenme ortamı ve çevresinin rahatını-güvenliÄŸini saÄŸlamalı, komÅŸu sınıfın ve yakın kiÅŸilerin rahatsız edilmesini önlemeli, amaca uygun davranışların ölçümlerini belirtmelidir(13).

Kuralların niteliÄŸinin yanı sıra, anlatım biçimi de önemlidir.Etkili bir anlatım yöntemi geliÅŸtirmek, kalıcı ve sürekli bir eÄŸitim ortamı oluÅŸturmanın ön koÅŸuludur.Kural anlatımında, ceza yerine ödül vurgulanmalı ve asla emir cümleleri ÅŸeklinde ifade edilmemelidir(14).

ÖÄŸretmen-ÖÄŸrenci Ä°letiÅŸimi ve Sınıf Kurallarının Belirlenmesi
Sınıf içi iletiÅŸim, tanışma ile baÅŸlar. ÖÄŸretmen öncelikle kendini tanıtmalı ve öÄŸrencileri ile birlikte olmaktan mutlu olduÄŸunu belirtmelidir.Tanışma, öÄŸretmen için hem öÄŸrenciler hakkında bilgi almak, hem de sınıf iklimini yumuÅŸatmak için iyi bir fırsattır.ÖÄŸrenciler açısından ise, insan olarak önemsenmesinin ve özgüven geliÅŸtirmenin en iyi fırsatlarından biridir(15).

ÖÄŸretmene etkili bir sınıf yönetiminin düzenlenmesinde ve yürütülmesinde çok büyük sorumluluklar düÅŸer. ÖÄŸrencilerin ilgi, beklenti ve gereksinimlerini tanımak etkili bir sınıf yönetimi için gereklidir.

ÖÄŸrencilerin kendi varoluÅŸsal gerçekliÄŸi içinde algılanabilmesi ve öÄŸrencinin bireysel varoluÅŸunun gereklerini yaÅŸayabilmesi için, sınıfta empatik bir iletiÅŸim örüntüsü oluÅŸturulması gereklidir.Canlı bir sınıf ortamı oluÅŸturmada sorumluluk alan, paylaÅŸan, tartışan, eÄŸlenen, öÄŸrenen kısaca yaÅŸayan öÄŸrenci tipini yaratmak önemlidir. Tabii bunun için öÄŸrencilerin fark edilmesi gerekir.Fark etmek ise öÄŸrencilerin öÄŸrenme kapasitelerini, ilgilerini, duygularını bilmektir.

ÖÄŸrenci-öÄŸretmen iliÅŸkisi birincil bir iliÅŸki türüdür.Yani bire-bir ve insancıl yaklaşımı olan ben-sen iliÅŸkisidir.Bu nedenle sınıftaki iliÅŸkiler öÄŸretmen kılavuzluÄŸunda ve öÄŸrencilerin katılımıyla belirlenmelidir.ÖÄŸretmen açıklayıcı, öÄŸretici, düÅŸündürücü ve tam yerinde diyebileceÄŸimiz uygun kuralı bulmada yardım edici olmalı ki iliÅŸkilerin amaçlarını tanıtabilmeli ve iliÅŸkileri belirleyen kuralların bu amaçlara uygunluÄŸunun saptanmasını saÄŸlayabilmelidir.

Bir kiÅŸinin özgürlüÄŸünün baÅŸladığı yerde diÄŸerinkinin bittiÄŸi düÅŸünülürse; birlikte yaÅŸanılan bir yerde özgürlük ve düzenin birlikte ve ölçülü kullanılması gerekir.ÖÄŸrenciler de tıpkı öÄŸretmenler gibi düzeni severler ama baskıcı, sıkıcı ve kısıtlayıcı düzen istemezler.

Kural koymada önemli olan, öÄŸretmen ve öÄŸrencilerin ortak bir algı dayanağından hareketle anlayış birliÄŸine ulaÅŸmalarıdır. ÖÄŸrencilerin önceden bilgilendirilmesi ve görüÅŸlerinin alınması kuralların geçerliklerini arttırır.
Sınıf içi olumsuz davranış olarak niteleyebileceÄŸimiz; derse devam etmeme ya da derse geç gelme, derse hazırlıksız gelme, sınıfta uygun olmayan yer ve zamanda konuÅŸma, arkadaÅŸlarına, kendisine ya da eÅŸyalara zarar verme, derste ders dışı etkinliklerle uÄŸraÅŸma gibi davranışların ortadan kaldırılmasında en etkili yollardan biri sınıf kurallarının belirlenmesidir.

Kurallar belirlendikten sonra, öÄŸrencilere öÄŸretilmeli, örnek çalışmalar yaptırılmalıdır.Okulun açıldığı ilk haftada sınıf kural ve süreçleri, programın bir parçası olarak öÄŸretilmeli, dönütler deÄŸerlendirilip düzeltilmelidir (16).

Wandl’a göre kuralları bilmesi, öÄŸrencinin kendine güveni, morali, baÅŸarısı üzerinde etkili olmaktadır. Kurallara uyum alışkanlık haline geldikçe, üst sınıflarda öÄŸretmenin iÅŸi azalabilir.

Sınıf KurallarınınUygulanması ve Yaptırımı EÄŸer öÄŸretmen sınıfın tümünden sürekli haberdar deÄŸil, öÄŸrencilerle iletiÅŸim kurmada yetersiz ve sınıfta uygun yerde bulunamıyorsa ne yazık ki bunlar konuÅŸulanların dinlenilmemesine, yapılması istenenin yapılmamasına yönelmeyi kolaylaÅŸtırır.

ÖÄŸretmenin, yapmasını istediÄŸinin yapılıp yapılmadığını denetlemediÄŸini bilen öÄŸrencilerden bazıları, bunları yapmamayı seçebilmektedir. Yani öÄŸretmen, ders başında, izin almadan sınıfta konuÅŸulmaması gerektiÄŸini belirttiÄŸi halde ders anında buna dikkat etmiyorsa öÄŸrenci de bu kuralı önemsemez.

Aynı zamanda kurallar ve uygulaması konularında, öÄŸretmen ve yöneticiler arasında davranış tutarlılığının olması da gereklidir. EÄŸer öÄŸrencilerin özellikleri gözetilip, kurallar ceza ÅŸeklinde deÄŸil de düzeltme-geliÅŸtirme amacıyla konup uygulanır ve bunların yanında öÄŸretmenin soÄŸukkanlılığına ve öÄŸrencilerin sorumluluk düzeyine dikkat edilirse istenmeyen davranışlar önlenebilir.

Herkesin yanlış yapabileceÄŸini bilerek, öÄŸrencinin yaşının gerektirdiÄŸi ufak tefek yaramazlıklara hoÅŸgörülü olan, soÄŸuk ve dargın davranmayan, olumlu davranışı güçlendirmeye çalışan bir anlayışla, saÄŸlık, sevgi, ait olma, güç, özgürlük, eÄŸlence gereksinimlerinin karşılandığı bir sınıf ortamı olumlu davranışlara yöneltir(17).

Kuralların aşırı katılıkla izlenmesi, tekdüzelik, can sıkıtısı, hatta haksızlık yaratır, deÄŸiÅŸik durumlarda gösterilmesi de gereken esnekliÄŸi önler, iliÅŸkileri mekanikleÅŸtirir. Katı kuralcılık, amaçlarla araçların yer deÄŸiÅŸtirmesine neden olur. Böylece kurallar araç olmaktan çıkar, kurala uymak amaç olur tıpkı yaÅŸamak için yemenin, yemek için yaÅŸamaya dönüÅŸmesi gibi.

ÖÄŸrencinin davranışını engelleme yerine mantığına seslenilirse kurallara ait davranışın deÄŸiÅŸtirilmesi kolaylaşır.Çünkü engelleme, hırçınlık, direnme, olumsuz davranış yaratır. Buna karşın öÄŸrencinin mantığına seslenilmesi olumlu davranış yaratılmasını hızlandırır. Aynı ÅŸekilde kuralların yukarıdan aÅŸağıya asla deÄŸiÅŸmez mutlak doÄŸrular ÅŸeklinde dikte ettirilmesi de olumsuz davranış yaratır.Egemen olmak amacına dönük bu tutum iÅŸlemeyen veya hatalı olan kuralların deÄŸiÅŸtirilmesini güçleÅŸtirir. Ayrıca bu, hem öÄŸrencilerin kiÅŸilik geliÅŸimlerini olumsuz yönde etkiler hem de sınıftaki yaÅŸamı can sıkıcı bir hale getirir.

Kuralların denetimine iliÅŸkin öÄŸretmen ilgisi, her alanı kapsamalıdır.ÖrneÄŸin öÄŸretmenin öÄŸrencinin kalemiyle bile ilgilenmesi, onun öÄŸretmenle ilgili olgular oluÅŸturmasına yol açar.

Sınıf düzeninin kurulması ve sürdürülmesi sınıf yönetiminin ana alanıdır.EÄŸitim stres yaratan bir iÅŸtir.EÄŸer düzensizlik yani kuralsızlık varsa ve bunu öÄŸretmen düzeltemiyorsa bu stres daha da artar. Böylece, öÄŸretmen verimlilik gösteremediÄŸi gibi öÄŸrenci de hiç bir ÅŸey öÄŸrenemez.Oysaki sınıf düzeni ve sınıfta uyum ile öÄŸrenci baÅŸarısı arasında önemli bir iliÅŸki vardır.

Sınıf yönetimi önem verilmesi gereken bir konudur.Çünkü; genel sınıf düzenini saÄŸlamak gerçekten büyük bir çaba gerektirir. Bunun için de sınıf kurallarının belirlenmesi, uygulanması ve yaptırımı konusuna dikkat edilmesi gerekmektedir.